روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی را نمی‌توان با ثبات و حتی قابل پیش‌بینی دانست. این رابطه از آغاز دولت سیزدهم تا کنون، فراز و نشیب‌های متعددی داشته و طی ماه‌های اخیر نیز همین بی ثباتی، باعث شده تیتر‌های متناقضی از روابط ایران و آژانس و چشم انداز رسیدن به یک توافق هسته‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی ثبت شود.
اسفندماه سال گذشته بود که بعد از اعلام کشف ذرات اورانیم در سه مکان اعلام نشده در ایران، گروسی به تهران سفر کرد و بیانیه‌ای نیز بین ایران و آژانس شکل گرفت که نقشه راهی جهت روابط آتی مشخص می‌کرد، اما با گذشت زمان و برخی اتفاقات از جمله بیانیه سه کشور اروپایی و آمریکا علیه ایران و عمل متقابل به مثل ایران در لغو انتصاب بازرسان آژانس این روابط با تنش همراه شد. تنشی که می‌توان گفت با دخالت کشورهای غربی و همچنین تاثیرپذیری گروسی از این رویکردها به وجود آمد.
گروسی در ادامه با اظهاراتی سعی کرد که روابط ایران و آژانس را به روابط ایران و طرف‌های برجام مربوط بداند و همچنین اعلام کرد که تلاش برای احیای برجام کارساز نخواهد بود و باید برجام 2 یا چیزی شبیه به آن که با شرایط جدید وفق دارد، ایجاد شود که با واکنش ایران همراه گشت.
ایران بارها نشان داده که در صورت فشار کشورهای غربی بر آژانس جهت بهره‌برداری در مذاکرات قاطع عمل می‌کند و با اقدامات تقابلی جبران خواهد کرد. اکنون نیز آژانس با علم بر این موضوع سعی کرده در گزارش اخیر خود شرایط را بیش از پیش با تنش همراه نکند و همچنین راه مذاکرات آینده در خصوص احیای برجام را زنده نگه دارد.
آژانس در جدیدترین گزارش خود درباره برنامه هسته‌ای کشورمان اعلام کرده که ایران ذخایر غنی سازی 60 درصدی خود را کاهش داده است. می‌توان پیش‌بینی کرد که با توجه به این گزارش در نشست آتی شورای حکام در وین نیز قطعنامه‌ای بر علیه ایران صادر نشود.
گزارش اخیر آژانس نشانگر این است که نه این نهاد بین‌المللی و نه کشورهای غربی خواهان افزایش تنش نیستند و نمی خواهند این تنش به مذاکرات احیای برجام تسری پیدا کند و امید مذاکرات مجدد احیای برجام از میان نرود. ایران نیز همیشه سعی داشته که با اقدامات حداقلی و نه حداکثری بر اختلافات دامن زند و عدم افزایش سطح غنی سازی به بیش از 60 درصد گویای این موضوع است.
مذاکرات احیای برجام در سال گذشته در دوحه قطر بین ایران و طرف‌های اروپایی به صورت مستقیم و همچنین آمریکا به صورت غیرمستقیم انجام شد و به یک متن پیش نویسی منتهی گشت. اما با توجه به شرایط جنگ اوکراین به نتیجه‌ای نرسید. در ادامه نیز مذاکراتی بین ایران و نماینده اروپایی انجام شد که تاکنون هیچ نتیجه‌ای نداشته است.
طرف‌های غربی در ماه‌های اخیر نیز با توجه به وضعیت غزه و جنگی که هر روز امکان گسترش دامنه آن با توجه به شرایط باب المندب وجود دارد، خواستار پیچیده‌تر شدن اوضاع نیستند. فرایند احیای برجام دچار مشکلاتی شده و قطعا طرف‌ها نمی‌خواهند که دیگر موضوعات این فرایند را کاملا مسدود کند.
باید دید نشست آتی شورای حکام چگونه بر تعامل ایران و آژانس و همچنین چشم انداز تحولات مربوط به احیای برجام اثر خواهد داشت. این انتظار است که پرهیز از کشمکش‌های بیشتر بر تعاملات و روندهای آتی تاثیر گذار باشد.
