سناریو ترسناک ناترازی بنزین/ با تداوم شرایط موجود نفتی برای صادرات باقی نمی‌ماند
مصطفی سعیدی| وزارت نفت در گزارشی با عنوان “سند تامين انرژي بخش حمل و نقل كشور تا افق ۱۴۲۰” میزان مصرف بنزین در سال ۱۴۲۰ را با در نظر گرفتن ۳ فرض مختلف در نحوه مصرف به ترتیب ۹۰، ۱۴۰ و ۲۰۵ میلیون لیتر در روز، پیش بینی کرده است.
بعد از گذر از بحران کرونا، روند مصرف بنزین به طور متوسط از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز به ۱۲۵ میلیون لیتر در روز افزایش یافت (۲۵ درصد افزایش) که در حال حاضر در پیک مصرف به ۱۴۴ میلیون لیتر در روز نیز رسیده است.
در واقع در بدترین سناریو گزارش وزارت نفت نیز افزایش ۲۵ درصدی مصرف بنزین پیش بینی نشده بود؛ حال با ادامه شرایط فعلی و عدم تغییر ریل گذاری سیاستی، خوشبینانه سالانه شاهد رشد ۵ درصدی مصرف بنزین خواهیم بود که تا سال ۱۴۲۰ مصرف بنزین حدود ۲.۴ برابر خواهد شد.
در واقع در سال ۱۴۲۰ به ۳۰۰ میلیون لیتر در روز مصرف بنزین خواهیم رسید؛ مفهوم این عدد این است که باید ۲ میلیون بشکه در روز نفت خام صادراتی را نیز به سوخت ( بنزین و گازوئیل) تبدیل کرد تا تقاضای داخلی تامین گردد. در حالی که روند مصرف بنزین در بسیاری از کشورها سال‌هاست که ثابت مانده است.
سیاست اتخاذی کشور در حال حاضر تامین تقاضا سوخت کشور با رویکرد احداث پالایشگاه است. این رویکرد تنها مسکنی کوتاه مدت بوده و اتفاقا خطرات جبران پذیر خود را دارد. در حال حاضر نیمی از نفت تولیدی کشور فرآورده سوختی می‌شود و در نهایت دود هوا خواهد شد، به معنای دیگر در ۲۰ سال آینده تمام نفت تولیدی کشور به این موضوع اختصاص دارد.
باید رویکرد بهینه سازی و کنترل مصرف سوخت مقدم‌تر از تامین تقاضا سوخت در بدنه دولت پیگیری شود. به جای ساخت پالایشگاه‌های جدید جهت تامین تقاضا سوخت، روی خودروهای هیبریدی با مصرف بسیار کمتر سرمایه گذاری کرد یا برای اسقاط خودروهای فرسوده سرمایه گذاری انجام شود.
البته به نظر بنده بدون اعمال سیاست‌های قیمتی تمام راهکارهای بهینه سازی مصرف سوخت تقریبا ناکارآمد است. مثلا وقتی قیمت بنزین غیر واقعی باشد، می‌صرفد روغن موتور خودرو را با فاصله زمانی بیشتری تعویض کنید حتی اگر مصرف بنزین خودرو نیز افزایش یابد، زیرا مصرف بنزین خودرو اهمیتی ندارد.
