بعد از شروع جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، جریان صادرات گاز روسیه از طریق خط لوله به اروپا از ۱۴۴ میلیارد متر مکعب در ۲۰۲۱ به ۶۲ میلیارد متر مکعب در ۲۰۲۲ کاهش یافت و در ۲۰۲۳ این عدد به ۲۸ میلیارد متر مکعب خواهد رسید.
این موضوع به معنای افت درآمد صادرات گاز روس‌ها به اروپا از ۵۲ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ به ۱۲.۵ میلیارد دلار در ۲۰۲۳ است. اما با این وجود روس‌ها همچنان نتوانسته‌اند سناریوی مشخصی را برای بازاریابی حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب گاز مازاد خود تعریف کنند.
تاکنون جدی‌ترین ایده روس‌ها برای احیای صادرات گاز، تبدیل ترکیه به نقطه هاب گازی و صادرات گاز به اروپا از مسیر ترکیه بوده که آن نیز از مرحله طرح ایده کلی در رسانه‌ها فراتر نرفته است.
در ایران نیز با وجود امضای تفاهم‌نامه برای واردات و سوآپ روزانه ۹ و ۶ میلیون متر مکعب گاز روسیه، هنوز خبری از امضای قرارداد و اجرا نیست. هم‌اکنون ظرفیت انتقال روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز روسیه به ایران از دو مسیر ترکمنستان و آذربایجان وجود دارد.
اما ظاهرا روس‌ها در مذاکرات اخیر خود پیشنهاد استفاده از ایران به عنوان نقطه تبادل گاز در عسلویه را مطرح کرده‌اند تا از شمال گاز را به ایران تحویل داده و از جنوب در قالب LNG صادر کنند. جالب اینکه این ایده نیز از طرف روس‌ها با جدیت پیگیری نمی‌شود و ظاهرا روس‌ها در پیشنهادات خود سرگردانند.
پرونده صادرات گاز روس‌ها به سایر کشورها هم وضعیت مشابه ایران را دارد. برای روس‌ها، گاز یک ابزار راهبردی است که شاید توان دل کندن و تبدیل آن صرفا به ابزار درآمدزایی را نداشته باشند، البته دیر یا زود با روند فعلی باید تصمیم‌گیری کنند.
