سریلانکا قرار است ماه آینده مبادله چای به ایران را به جای ۲۵۰ میلیون دلار بدهی نفت آغاز کند. این مبادله در سال ۲۰۲۱ برای نفت وارداتی در سال ۲۰۱۲ توافق شد، اما به دلیل بحران مالی سریلانکا به تعویق افتاد.
رئیس هیئت چای سریلانکا گفت: ایران و سریلانکا می‌توانند بدون اتکا به دلار تجارت کنند. توافق‌نامه ارسال ۵ میلیون دلار چای در ماه به مدت ۴۸ ماه بود، اما ما قصد داریم با حدود ۲ میلیون دلار در ماه شروع کنیم.
چای سیلان در سطح جهان محبوب‌ترین محصول کشور سریلانکا است. ایران یکی از خریداران اصلی چای سریلانکا بوده است، اما صادرات به طور پیوسته از ۱۲۸ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸ به ۷۰ میلیون دلار در سال گذشته کاهش یافته است.
این خبر، سوژه خوبی در اختیار برجامیون قرار داد تا با ارائه روایت غلط این ذهنیت را ایجاد کنند که «پول نفت ایران در شرایط تحریم یا بلوکه می‌شود و یا با اجناس بنجل تهاتر می‌شود» در حالیکه واقعیت چیز دیگری است.
پول‌های بلوکه شده ایران و در این مورد خاص در سریلانکا مربوط به فروش نفت در شرایط «غیرتحریمی» است که شامل دو دوره «قبل از تحریم‌های سال ۹۰» و «در دوره اجرای برجام» است. در این دو دوره، ایران از حساب‌های رسمی تحت نظارت آمریکا برای نقل و انتقال مالی استفاده می‌کرد که منجر به بلوکه شدن منابع ایران شد.
حتی بیژن زنگنه وزیر سابق نفت نیز به این موضوع اذعان کرده که طلب‌های ایران در سایر کشورها مثل کره‌جنوبی، امارات، ژاپن و غیره مربوط به فروش قبل از تحریم‌هاست و در شرایط تحریم تمامی ارز نفتی با شبکه تراستی به کشور بازمی‌گردد (لینک).
طبق آمار گمرک ایران سالانه حدود ۱۰۷ میلیون دلار چای از سریلانکا برای تامین نیاز داخلی وارد می‌کند، پس چه بهتر که طبق توافق دولت سیزدهم با سریلانکا به جای تخصیص ارز جدید، این منابع از ارز بلوکه شده ایران تسویه شود.
در واقع ارز نفتی ایران در حالی صرف واردات چای از سریلانکا شده که اگر تحریمی هم وجود نداشت دوباره این ارز باید صرف واردات همین محصول می‌شد، پس خبری از واردات جنس بنجل نیست. همچنین طبق توافق، مطالبات ایران بدون ۱ دلار ریزش به همراه سود دیرکرد از سریلانکا دریافت می‌شود.
در نتیجه توافق ایران و سریلانکا برای آزادسازی منابع نفتی ایران یک اقدام هوشمندانه و فعالانه محسوب می‌شود و ربطی به بلوکه شدن درآمد صادرات نفت در شرایط تحریم ندارد.
