بازخوانی گاف های بزرگ تئوریسین آلودگی بنزین پتروشیمی

بنزین پتروشیمی و وارداتی را تست نکردیم مدیر مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌ زیست علی‌رغم تاکید بر ادعای آلایندگی بنزین پتروشیمی می‌گوید تاکنون بنزین پتروشیمی و بنزین وارداتی را تست نکرده‌اند و معتقد است بنزین پتروشیمی از گاز تولید می‌شود و این بنزین در تهران توزیع نشده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس وقتی پس از کش و قوس‌های فراوان روبروی یوسف رشیدی در دفتر مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست نشستیم و رشیدی گفت که دکترای شیمی با گرایش پتروشیمی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر گرفته است، انتظار هر نتیجه‌ای از گفت‌وگوی چالشی با وی را داشتیم الا آنچه الان پیش روی شماست. رشیدی یکی از مخالفان سرسخت بنزین پتروشیمی‌ها محسوب می‌شود و تا کنون مصاحبه‌های متعددی با ادبیات مشابه هم درباره آلایندگی بنزین پتروشیمی‌ها و سرطان‌زایی آنها داشته است.

معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست وی را از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به سازمان محیط زیست آروده و به عنوان مدیر مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست منصوب کرده است.

بهانه گفت‌وگوی ما با وی، مصاحبه کوتاه وی با خبرگزاری فارس درباره تکذیب آلایندگی بنزین‌های وارداتی بود. رشیدی، برخلاف اغلب مدیران و کارشناسان صنعت نفت معتقد است در پتروشیمی‌ها چیزی به عنوان ریفرمیت (ماده اولیه تولید بنزین) تولید نمی‌شود و پتروشیمی‌ها گاز طبیعی را به موادی مانند بنزن، تولوئن و زایلن ( btx ) تبدیل می‌کنند و همین مواد به عنوان بنزین پتروشیمی با بنزین پالایشگاهی مخلوط و به مبادی مصرف عرضه می‌شود. وی می‌گوید سرطان‌زا بودن این ترکیبات دلیل اصلی مخالفت وی و سازمان محیط‌ زیست با تولید بنزین در پتروشیمی‌ها است. با این حال برای اثبات وجود تولوئن و زایلن در بنزین پتروشیمی حاضر نیست از بنزین توزیعی در کشور آزمایش بگیرد.

وی می‌گوید سازمان متبوعش تا کنون بنزین پتروشیمی یا بنزین توزیعی در کشور را تست نکرده‌اند اما از آلایندگی این بنزین‌ها اطمینان قطعی دارند.

رشیدی محتویات مصاحبه با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نفت را هم تکذیب کرد و گفت هرگز نگفته است بنزین وارداتی مطابق استاندارد یورو 4 است.

وی همچنین پذیرفت که بر خلاف محتویات مصاحبه با فارس و شانا، بنزین وارداتی را تست نکرده‌اند و بر اساس مدارکی که وزارت نفت به آنها داده اعلام کرده‌اند بنزین وارداتی آلاینده نیست.

رشیدی تاکید کرد که بنزین پتروشیمی در تهران توزیع نشده و آلودگی هوای تهران ربطی به این بنزین نداشته است. گفت‌وگوی پینگ پونگی فارس با رشیدی به جایی رسید که احساس کردیم جای مصاحبه کننده و مصاحبه شونده عوض شده است.

با این حال رشیدی همچنان اصرار دارد که چیزی به عنوان ریفرمیت(ماده اولیه بنزین) در واحدهای پتروشیمی تولید نمی‌شود و اهمیتی هم نمی‌دهد که نظر وی بر خلاف نظر همه مسئولان و کارشناسان صنعت نفت باشد. بدون توضیح بیشتر مصاحبه خواندنی با یکی از مدافعان سرسخت آلایندگی بنزین پتروشیمی‌ها را بخوانید.

متن این مصاحبه دو ساعته احتمالا برای سنجش صحت ادعاهایی از این دست کافی خواهد بود.

فارس: ما درباره بحث آلایندگی‌بنزین پتروشیمی کار مفصلی انجام داده‌ایم و امروز مزاحم شما شدیم تا در مورد مصاحبه اخیر حضرتعالی با خبرگزاری فارس گفت‌وگو کنیم. شما در این مصاحبه گفته اید آنچه که در پتروشیمی‌ها تولید می‌شود را به عنوان بنزین قبول ندارید فارغ از این که شرکت پالایش و پخش و پتروشیمی‌ها به آن ریفرمیت یا اکتان افزا می‌گویند به هرحال ظاهرا شما به آن عنوان هم قبول ندارید؛ خوب،برای سؤال اول لطفا یک توضیحی در خصوص فرایند تولید بنزین در پتروشیمی‌‌ها دهید و بفرمایید چرا شما این ریفرمیت را قبول ندارید؟

رشیدی: در ابتدا برای آشنایی بیشتر بهتر است بدانید که رشته تحصیلی من پتروشیمی‌ است و کاملا صنعت پتروشیمی‌ را می‌شناسم و از طرفی نیز نفت را هم می شناسم. باید بگویم که در پتروشیمی‌‌ها از گاز طبیعی به عنوان خوراک اصلی استفاده می‌ شود و پتروشیمی ها محصولاتی تولید می کنند که خواصی شبیه به بنزین دارد که این محصولات شامل بنزن، تولوئن و زایلن و دیگر محصولاتی از این قبیل است.

از طرف دیگر باید گفت این محصولات دارای عدد اکتان بالایی هستند اما مشکل اصلی که وجود دارد سرطان‌زا بودن آنها است.

یعنی اگر از نظر خواص احتراق نگاه کنیم و حتی در اینترنت هم سرچ کنیم  عدد اکتان، بنزن، تولوئن و زایلن از 100 هم بالاتر است ولی آن چیزی که ما با آن مخالف هستیم این است که این ترکیبات یک ترکیبات سرطان‌زا هستند و تماس با این محصولات و کارکردن با این محصولات یکسری دستورالعمل‌های خاص دارد.

بنابراین اینکه برخی از مسئولان می‌گویند این محصول تولیدی  پتروشیمی اکتان افزا است از یک طرف راست می‌گویند چون اکتان اینها بالا است ولی نکته‌ای که سازمان محیط زیست روی آن تاکید دارد سرطان‌زا بودن آنها است. باید تاکید کرد که همه پتروشیمی‌‌های ما دارای لایسنس هستند و واحد پتروشیمی‌‌ که در کشور، خودمان احداث کرده باشیم، نداریم و این بدان معنی است وقتی یک مجتمع لایسنس دارد یعنی شرایط عملیاتی آن تعریف شده، کاتالیست آن تعریف شده است بنابراین چیزی را نمی‌توانیم تغییر دهیم. از طرف دیگر محصولات تولیدی در پتروشیمی‌‌ها بسیار با ارزش است و نباید آنها را بسوزانیم یعنی پتروشیمی‌‌ برای این ایجاد نمی‌شود که این محصولات با ارزش را که تولید می‌کنیم درون موتور ماشین بریزیم و بسوزانیم.

برای جمع بندی این بخش به طور ساده باید بگویم گاز طبیعی که یک سوخت پاک است را می‌بریم در پتروشیمی‌‌ و با یک فرآیند پیچیده تبدیل می‌کنیم به بنزن، تولوئن و زایلن، که قیمت تمام شده این محصولات بسیار بالاتر از بنزین در بازارهای بین المللی است.

بنابراین هم از نظر اقتصاد ملی و هم از نظر سلامتی مردم به صلاح است که محصولات پتروشیمی‌‌ جداگانه به فروش رسد. شما به جایگاه من در سازمان محیط زیست توجه نکنید و خودتان بروید با اساتید مطرح در دانشگاه صنعتی شریف و امیرکبیر صحبت کنید که در کجای دنیا بنزن و تولوئن و زایلن را می‌سوزانند.

فارس: یعنی شما می فرمایید تمام آن چیزی که تحویل پالایش و پخش می‌شود که با بنزین مخلوط شود ترکیبی از بنزن، تولوئن و زایلن است؟

رشیدی: بله چون پتروشیمی‌‌ها BTX تولید می‌کنند.

فارس: آقای مهندس شما می‌فرمایید این 3 محصول از گاز طبیعی ایجاد می‌شود ولی آنقدر که ما می‌دانیم در کشورمان دو نوع پتروشیمی‌‌ داریم، که یکی پتروشیمی‌‌های با خوراک گاز است و دیگری پتروشیمی‌‌های با خوراک مایع است که نفتا و کاندنسیت دریافت می‌کنند.

پتروشیمی‌‌ها خوراک گاز تنوع محصولاتشان بسیار محدود است و 3 محصول را تولید می‌کنند یعنی آمونیاک، اوره و متانول که در خروجی این واحدهای با خوراک گاز اصلا ترکیبات پیچیده ای وجود ندارد…

فارس: پتروشیمی بندر امام، کاندنسیت و نفتا دریافت می‌کند و در واقع خوراکش مایع است و اصلا گاز دریافت نمی‌کند که بخواهد از گاز استفاده کند. فارس: یعنی چه تفاوت نمی‌کند!؟ آقای مهندس اصلا از گاز نمی‌شود بنزن گرفت.

رشیدی: منظورتان از خوراک مایع چیست؟ فارس: همان‌طور که گفتیم نفتا و کاندنسیت خوراک مایع هستند که در پتروشیمی ها استفاده می شود.

رشیدی: کاندنسیت چیست؟ فارس: میعانات گازی است که از میادین نفتی و گازی خارج می‌کنند و میعانات همانطور که از اسمش پیدا است مایع است و گاز نیست و اصلا کسی به میعانات، گاز نمی‌گوید و در پتروشیمی‌‌‌ها نیز از گاز بنزن گرفته نمی‌شود.

رشیدی: اصلا اساس تولید واحدهای پتروشیمی‌‌ حلال است. شما در اینترنت سرچ کنید محصولات پتروشیمی‌‌ چیست؟ فارس: ما از آقای پیوندی معاون مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی یک مصاحبه‌ای داریم که در آنجا از وی می‌پرسیم آیا شما در صنعت پتروشیمی‌‌ حلال صنعتی تولید می‌کنید؟ جواب واضح ایشان که روی خروجی خبرگزاری فارس هم وجود دارد این است که اصلا پتروشیمی‌‌ها چیزی به عنوان حلال صنعتی تولید نمی‌کنند و پالایشگاه‌ها هستند که حلال صنعتی تولید می‌کنند.

رشیدی: پس این BTX را چه می‌نامیم؟ به استناد مصاحبه که نمی‌توان چیز مستندی گفت. اینها BTX است شما می‌گویید اینها حلال صنعتی نیست اما من می‌گویم پتروشیمی‌‌ها، بنزن، تولوئن و زایلن تولید می‌کنند.

فارس: ما از پالایش و پخش سؤال کردیم که شما تولوئن و زایلن در بنزین دارید که می‌گویند ممنوع است تولوئن و زایلن در بنزین بیاید.

اگر این موضوع وجود داشته است خلاف قانون عمل شده و باید افراد خاطی محاکمه شوند.

اگر شما مستنداتی دارید که نشان می دهد تولوئن و زایلن در بنزین وجود دارد آنها را ارائه کنید.

در مورد بنزن هم مفصلا صحبت خواهیم کرد. رشیدی: در آزمایشات به خاطر این که هیچ کجای دنیا نمی‌آیند که محصولات پتروشیمی‌‌ را با بنزین پالایشگاه‌ها ترکیب کنند این آزمایشات وجود ندارد.

شما خودتان یک مثالی از یک جای دنیا بیاورید که این کار انجام می‌گیرد. اصلا پتروشیمی‌‌ها برای چه کاری در کشور ایجاد شده‌اند؟

فارس: اقای مهندس محض اطلاعتان 45 تا 60 درصد از همین بنزینی که وارد می‌کنیم و در جای دیگر دنیا هم تولید می‌شود ریفرمیت است یعنی همان چیزی که در پتروشیمی‌‌های داخلی تولید می‌کنیم.

رشیدی: لطفا اسم کلی نگذارید. بیاییم در مورد این موضوع فنی صحبت کنیم برای من ریفرمیت معنی ندارد. رشیدی: ریفرمیت برای من معنی ندارد از نظر من ترکیب معنی دارد باید دقیقا بگوییم که این تولوئن، بنزن و زایلن است. به نظر می رسد یک ترسی وجود دارد که ما اسم آن را گذاشتیم اکتان افزا یا ریفرمیت.

فارس: مسئولان پالایش‌ می‌گویند ما اصلا تولوئن و زایلن در بنزینی که عرضه می شود نداریم در بنزین پتروشیمی‌‌ ها هم چنین ترکیباتی وجود ندارد.

رشیدی: پس این ترکیبات چیست؟ فارس: این ترکیبات، کربن خطی و آروماتیک یا شاخه شاخه هستند مانند ترکیبات C4 تا C10 . در عین حال حتی در بنزین یورو 4 نیز حدود 35 تا 40 درصد آروماتیک مجاز است و آنچه که مسئولان پتروشیمی‌ها می‌گویند همین است و در واقع ریفرمیت ترکیبی از اینها است.

رشیدی: من این را قبول ندارم. پتروشیمی محصول تولید می‌کند و محصولش هم مشخص است.

رشیدی: من تا زمانی که اسپک ریفرمیت را ندارم این حرفها را قبول ندارم. فارس: اسپک ریفرمیت را از وزارت نفت بگیرید.

رشیدی: به پتروشیمی‌ها بگویید به شما بدهند. فارس: بخشی از جزئیات آنالیز ریفرمیت را روی خروجی خبرگزاری منتشر کرده‌ایم.

رشیدی: چیزی به اسم ریفرمیت را قبول ندارم من باید اسپک این ریفرمیت را ببینم. فارس: در نامه پالایش و پخش که پیش روی شما است و در تاریخ 92/11/20 خطاب به مدیر بازرسی و پاسخگویی به شکایات سازمان محیط زیست نوشته شده است جزئیات این ریفرمیت را ملاحظه می کنید. رشیدی: من فنی صحبت می‌کنم با نامه کاری ندارم. فارس: آقای مهندس این یک نامه داخلی است و برای رسانه ها نوشته نشده است. یعنی شما می‌گویید در نامه داخلی به هم دروغ می‌گویند؟

رشیدی: در این‌ نامه نوشته شده که ریفرمیت 70 درصد آروماتیک دارد.

حالا این آروماتیک چیست؟ فارس: در مورد بنزن توضیح داده شده است و قطعا آروماتیک آن تولوئن و زایلن نیست.در این نامه نوشته شده است که این ریفرمیت 2 تا 10 درصد بنزن دارد، مشخصات فنی ریفرمیت پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها مشابه است و در برخی از موارد ممکن است اختلاف ناچیزی داشته باشد.

شما در مورد تولوئن و زایلن برای اولین بار است که صحبت می‌کنید درصورتی که مسئولان پالایش و پخش می‌گویند اگر کسی تولوئن و زایلن مخلوط بنزین کند مجرم است.

رشیدی: من اعتقادم این است که پتروشیمی چیزی که تولید می‌کند BTX است.

فارس: آقای مهندس بر اساس گفته نفتی‌ها ریفرمیت است… رشیدی: شما در اینترنت سرچ کنید.

مثلا برای پتروشیمی اراک خروجی آن وجود دارد. شما می‌خواهید مرا در این مصاحبه قانع کنید.

فارس: نه. به هیچ وجه. ما می‌خواهیم موضوع شفاف شود. رشیدی: من می‌گویم تا زمانی که اسپکی از ریفریت یا هر چیزی که اسمش را می‌گذارید وجود نداشته باشد اینها BTX است.

فارس: آقای مهندس ریفرمیت هرگز  BTX نیست. زیرا تولوئن و زایلن در آن نیست و تنها چیزی که در این ریفرمیت وجود دارد بنزن است که آزمایشات هم این موضوع را تایید می کند.

رشیدی: وقتی اسپک بنزین را می‌گیرند مثلا در آن نوشته شده است کل آرماتیک نباید مثلا 35% بیشتر باشد. منتها هیچ اشاره‌ای نمی‌کنند که چه چیزهایی ذیل این آرماتیک است. زیرا کسی تولوئن و زایلن مخلوط بنزین نمی‌کند. فارس: آقای مهندس آزمایش کردن تولوئن و زایلن که کار پیچیده‌ای نیست.

رشیدی: ما که دسترسی به ریفرمیت پتروشیمی‌ها نداریم. فارس: به بنزین توزیع شده که دسترسی دارید. شما از هر بنزینی که فکر می‌کنید تولوئن و زایلن در آن هست آزمایش بگیرید.

رشیدی: وقتی ریفرمیت با بنزین اختلاط پیدا می‌کند. ببینید ما چه قدر کسری مصرف بنزین داریم که به نظرم 10 میلیون لیتر است، 10 درصد هم بنزن بریزیم حدود یک درصد بنزن را بالا می‌کشد بنابراین یک نکته‌ اساسی داریم و آن این است که کار اشتباه نکنیم.

یعنی اگر کار اشتباه را انجام می‌دهیم این کار نهادینه می‌شود ولی شما اعتقاد دارید که این کار خوب است. فارس: ما چنین اعتقادی نداریم. ما اعتقاد داریم این ریفرمیت با ریفریت‌های دیگر که در پالایشگاه‌ها تولید می‌شود تفاوت ساختاری عمده‌ای ندارد. رشیدی: اما من شدیدا اعتقاد دارم که تفاوت دارد.

زیرا این ریفرمیت  70 درصد آروماتیک دارد. فارس: خیر. در این نامه نوشته شده است که این ریفررمیت مشابه مابقی ریفرمیت‌های تولیدی در پالایشگاه است.

رشیدی: مگر نمی‌گویند ریفرمیت چیز خوبی است پس آن را همین‌طور که هست عرضه کنند. فارس: آقای مهندس هیچ ریفرمیتی را بدون اختلاط با دیگر اجزا عرضه نمی‌کنند. حتی ریفرمیت پالایشگاه‌ها را هم با نفتای سبک و سنگین و رافینیت ترکیب می‌کنند و بعد وارد بازار می‌شود.

رشیدی: خیر، برش بنزین کاملا جدا است. فارس: آنچه که گفته شد فرایند پالایش است ما با آقای خسروانی قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش دولت جدید صحبت کردیم و آنچه درباره اختلاط اجزای بنزین می‌گوییم بر اساس گفته‌های ایشان است. رشیدی: باید با هم برویم و او صحبت کند. فارس: یعنی شما معتقدید که او اشتباه توضیح داده است؟

رشیدی: خیر من چنین چیزی را نمی‌گویم. فارس: خب کسی به ایشان خط نداده است. حتی در دولت جدید هم منصوب شده‌اند.

رشیدی: چرا ایشان با بنزین پتروشیمی ها مخالف است؟ فارس: ظاهرا ایشان به خاطر مسائل مالی و قیمت با بنزین پتروشیمی‌ها مخالفت می‌کند. رشیدی: همه ما برای این مملکت هستیم.

فارس: لطفا جواب سؤال را بدهید. رشیدی: همه جای دنیا بنزین تولید پالایشگاه است.

شما بروید بپرسید. پتروشیمی برای کار دیگری احداث می‌شود.

فارس: آقای مهندس فرایندهای نفتی در بخشی با هم مشترک هستند در همه جای دنیا پالایش و پتروشیمی در کنار هم دیده می‌شود، مگر ما مجتمع‌های پتروپالایشگاهی در دنیا نداریم؟

رشیدی: بله. داریم. فارس: پتروشیمی بندر امام یک مجتمع پتروپالایشگاهی است و یا برزویه نیز همین طور. رشیدی: کار اصلی این مجتمع ها این نیست که یک سری از محصولات به عنوان سوخت تولید کند در صورتی که سوخت را پالایشگاه ها تامین می‌کنند. فارس: همین الان پالایشگاه اصفهان واحد ریفرمیت ندارد و از پتروشیمی اصفهان ریفرمیت می‌گیرد.

خب برای آن چه پاسخی دارید؟ رشیدی: تمام اعتقاد ما این است که از محصول پتروشیمی که تولوئن و زایلن دارد نباید به عنوان بنزین استفاده کنیم. فارس: شما یک سند به ما نشان دهید که این عناصر در بنزین وجود دارد؟ فارس: پتروشیمی‌ها اصلا به همین دلیل واحد بنزن زدایی دارند. رشیدی: این واحد برای خالص کردن بنزن است. فارس: آقای مهندس واحد بنزن‌زدا بنزن را جدا می‌کند نه خالص. همین الان پتروشیمی نوری ریفرمیتش دارای بنزن زیر 2 درصد است.

رشیدی: پتروشیمی‌ها باید این بنزن را جدا کنند زیرا پتروشیمی‌ها این بنزن را جداگانه می‌فروشند. فارس: دقیقا الان همین کار صورت می‌گیرد یعنی ریفرمیتی به شما نمی‌دهند که تولوئن و زایلن و بنزن با درصد بالا در آن باشد. رشیدی: در ریفرمیت پتروشیمی‌ها آروماتیک 70 درصد وجود دارد این آروماتیک دارای چه ترکیباتی است؟ رشیدی: از کجا می‌دانید نیست؟

فارس: شما از کجا می‌دانید هست؟ رشیدی: چون من می‌گویم خروجی واحد پتروشیمی ها BTX است. فارس: اینها را که خودتان هم گفتید جدا می‌کنند و جداگانه می‌فروشند یعنی آنچه که به شما می‌دهند این نیست که می‌گویید.

رشیدی: پس ترکیبات آروماتیک چیست؟ شما آنالیز آن را بیاورید. فارس: همه مسئولان پالایشی و پتروشیمی بارها و بارها گفته‌اند که این ریفرمیت است.

آقایان خسروانی، پیوندی، کاظمی و تنها حرف این مسئولان این است که این ریفرمیت برای ما گران تمام می‌شود. تا امروز حتی یک نفر در صنعت نفت تایید نکرده است که در این ریفرمیت تولوئن و زایلن وجود دارد.

رشیدی: در هر صورت بر اساس فرایند پتروشیمی من اعتقاد دارم که BTX تولید می‌شود.

شما می‌خواهید من را قانع کنید. فارس: اصلا بحث قانع کردن شما نیست.

رشیدی: من می‌گویم خروجی پتروشیمی بنزن، تولوئن و زایلن است، شما می‌گویند نه.

من می‌گویم بر اساس تمام اطلاعاتی که وجود دارد خروجی پتروشیمی BTX است، شما می‌گویید نه، آن ریفرمیت است. خب شما بگویید ترکیب ریفرمیت چیست؟

فارس: آقای مهندس ریفرمیت خروجی نهایی نیست بلکه یک محصول میانی است.

رشیدی: شما چرا اصرار می‌کنید؟ فارس: ما اصرار نمی‌کنیم ما جلوی شما مدرک گذاشتیم اما شما قبول نمی کنید.

ما فرض می‌کنیم تمام حرف‌های شما درست است. ما چیزی که آزمون می‌کنیم بنزین است آیا این موضوع را می‌پذیرید؟ رشیدی: بله

فارس: به طور جداگانه ریفرمیت را که عرضه نمی‌کنیم و نیازی به آزمون آن هم نیست زیرا همانطور که گفته شد فرض می‌کنیم حرف شما درست است.

رشیدی: بله فارس: همانطور که در این سند مشاهده می‌کنید مشخصات بنزین یورو 4 یعنی بنزین روز اروپا آمده است که این همان استاندارد 4904 است که سازمان استاندارد آن را تدوین کرده است.

خب بر اساس همین مشخصات پالایشگاه اراک و تهران بنزین تولید می‌کنند. رشیدی: بله

فارس: همین الان بنزین تهران به استناد گفته‌های مدیران پالایش و پخش از پالایشگاه اراک و تهران می آید و حتی اسنادی وجود دارد که بنزین پتروشیمی‌ها در تهران عرضه نشده است.

رشیدی: بله، من باید توضیح دهم البته مقداری این مسئله سخت است اما باید توضیح دهم. فارس: همین ریفرمیتی که شما قبول ندارید در دوره‌ای همین  را صادر می‌ کردیم به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و آنها این ریفرمیت به گفته شما آلوده را با نفتای سبک و سنگین و رافینیت ترکیب می‌کردند و ما آن را وارد می‌کردیم و از این بنزین استفاده می‌شد پس با این شرایط باید گفت بنزین وارداتی با ریفرمیت داخلی ایران آلوده بوده است. رشیدی: مشکل مملکت ما این است که دانش محور حرکت نکرده‌ایم. شما من را به عنوان یک مسئول محیط زیست کنار بگذارید و خودتان با کارشناسان و خبره‌های پتروشیمی صحبت کنید. فارس: شما این نمودار فرایند تولید ریفرمیت را که ملاحظه می‌کنید قبول دارید یا خیر؟

فارس: من به شما فرایند نشان دادم شما قبول نمی‌کنید. رشیدی: شما شیطنت می‌کنید، شما حرف من را قبول نکنید و حرف پالایش را هم قبول نکنید. شما در اینترنت سرچ کنید و خودتان به نتیجه ای که می گویم می رسید.

رشیدی: شما یک کار دیگری انجام دهید شما سرچ کنید و با اساتید شیمی هم صحبت کنید.

فارس: شما به ما اجازه نمی‌دهید این نمودار را حتی به شما نشان دهیم شما این فرایند را ببینید و بعد بگویید قبول ندارم.

رشیدی: من آنچه که قبول دارم در رفرنس‌های کتاب‌های اصلی وجود دارد و در این رفرنس‌ها هم گفته شده است که خروجی پتروشیمی‌ها چیست. اینکه یکباره بیاییم کاری انجام دهیم و خروجی را تغییر دهیم این پتروشیمی‌ها لایسنس و کاتالیست مشخص دارد و نمی توان آنها را تغییر داد.

فارس: پس شما عمیقا معتقد هستید تنها چیزی که از پتروشیمی‌ها دریافت می‌شود و با بنزین داخلی مخلوط می‌شود زایلن، تولوئن و بنزن است.

رشیدی: بله. فارس: اما وقتی با متخصصین پتروشیمی و پالایشی صحبت می کنیم دقیقاً برخلاف این گفته شما نظر می‌دهند.

رشیدی: خوب فوقش این است که من اشتباه می‌کنم. فارس: این به همین سادگی که می‌گویید نیست، زیرا با اظهارنظرهایی که از سوی سازمان محیط زیست مطرح می‌شود مردم تصور می‌کنند که سرطان تنفس می‌کنند. رشیدی: ما یک وظیفه اصلی داریم که آن هم شفاف سازی است. بر اساس دانسته‌ها و اطلاعاتم خروجی پتروشیمی BTX است.

فارس: دعوای ما سر خروجی نیست و از همان ابتدا بارها گفتیم که ریفرمیت یک محصول میانی است. پتروشیمی بندر امام الان نفتا می‌گیرد و ریفرمیت تحویل می‌دهد. رشیدی: پتروشیمی نوری که الان ریفرمیت تولید می‌کند و تحویل پالایش می‌دهد قبلاً چه کار می‌کرد؟ فارس: پتروشیمی نوری همین را تولید می‌کرد اما به جای عرضه به مجتمع های پالایشی آن را صادر می‌کرد، ما همین را می‌رفتیم و از قطر و امارات می‌آوردیم و مصرف می‌کردیم. فارس: پتروشیمی نوری همین ریفرمیت را تولید و صادر می‌کرد و همین ریفرمیت در امارات با نفتای سبک و سنگین و رافینت ترکیب می‌شد و ما آن را به عنوان بنزین وارد می‌کردیم.

رشیدی: من این موضوع را نمی‌دانم. من اصلاً به آن قسمت کاری ندارم ما هدفمان چیست؟ هدفمان سلامتی مردم است ما اعتقاد داریم اگر بنزن سوخت را به جای 1 درصد به 0.5 درصد برسانیم احتمال سرطان را کم می‌کنیم.

ما همه حرفمان سر همین است ما اصلاً کاری به واردات نداریم ما می‌گوییم ترکیبات سرطان‌زا را وارد بنزین نکنیم. فارس: این سند که ملاحظه می‌کنید ویژگی‌های بنزین یورو4 است با عنوان سند 4904 .

یعنی قبول دارید بنزینی که در اروپا عرضه می‌شود همین است؟ رشیدی: بله

فارس: در این بنزین هم بنزن وجود دارد که حداکثر یک درصد است اگر شما قبول دارید این سند و بنزین یورو 4 را الان همه مردم اروپا سرطان دارند. رشیدی: این طور نیست که ما بتوانیم بنزن را صفر کنیم ولی باید به حداقل کاهش دهیم.شما اصلاً به حرف من توجه نکنید شما با اساتید مطرح صحبت کنید.

فارس: این آنالیزهایی که مشاهده می‌کنید شرکت پالایش و پخش در نمایشگاه نفت امسال در یک ویژه‌نامه منتشر کرده است.

این استاندارد بنزین معمولی است که حدود 5 درصد بنزن را مطابق استاندارد بنزین معمولی می‌داند. از طرف دیگر بنزن موجود در پتروشیمی نوری را نیز داریم که حدود 2 درصد است. رشیدی: پالایشی‌ها زرنگ هستند.

من واقعاً بگویم تمام هدفم این است که پتروشیمی باید محصولاتی تولید کند که در آن وظیفه دارد. ما اگر باعث شویم که اضافه کردن این ترکیبات باعث سرطان می‌شود باید جلوی آن را گرفت.

ما تا آخر ایستاده‌ایم که تولوئن و زایلن وارد چرخه بنزین نشود.ما چرا نرفتیم پالایشگاه‌های خود را درست کنیم مثلاً ستاره خلیج‌فارس را زودتر راه‌اندازی کنیم؟ فارس: اجازه بدهید از جای دیگری شروع کنیم.

مسئولان پالایش و پتروشیمی می‌گویند نفتا وارد واحد سولفورزدایی می‌شود…

رشیدی: پتروشیمی سولفوروزدایی ندارد چون از گاز طبیعی استفاده می‌کند.

فارس: آقای مهندس اصلاً گاز مطرح نیست. این پتروشیمی‌های خوراک مایع هستند. رشیدی: پس چه طور از پتروشیمی‌ها نفتا خارج می‌شود؟ فارس: نفتا از پتروشیمی‌ها خارج می‌شود؟ آقای مهندس نفتا خوراک این واحدها است.

رشیدی: دوباره به فرایند نگاه کنید. فارس: همانطور که می‌بینید نفتا از این محل وارد و به عنوان خوراک ورودی است و این واحدهای پتروشیمی را واحدهای آروماتیکی می‌گویند.

رشیدی: چرا موضوع را پیچیده می‌کنید خیلی ساده است اینها یک خروجی دارند این خروجی را با بنزین ترکیب می‌کنند و می‌رود.

فارس: آقای مهندس شما تحصیلات شیمی دارید. فارس: من اجزای این فرایند را از شما می‌پرسم شما به من جواب صریح بدهید.

رشیدی: من کارشناسی و صادقانه حرف می‌زنم من به اتکای دانشم حرف می‌زنم و سعی می‌کنم با این دانشم صحبت کنم.من می‌گویم پتروشیمی یک چیزی تولید می‌کند و واحد سولفورزدایی در پتروشیمی نیست چون خوراکشان گاز است و این چیز را با بنزین ترکیب می‌کنند و آن را عرضه می‌کنند و این دو تا را آخر سر با هم مخلوط می‌کنند و اصلاً این فرایند مطرح نیست.

فارس: آقای مهندس تو را به خدا اینطور صحبت نکنید. شما همه چیز را زیر سوال می‌برید.

رشیدی: بله. همانطور که گفتم پالایشگاه ها یک چیزی از پتروشیمی‌ها می‌گیرند و با بنزین مخلوط می‌کنند این آخر حرف من است.

فارس: شما با این صحبت‌ها همه متخصصان صنعت نفت را زیر سوال بردید. رشیدی: بله. من این حرف را می‌زنم و شما هم همین حرف را بنویسید.

فارس: پس دقیقا بگویید آن چیز چیست؟ رشیدی: همان BTX است آن را با بنزین ترکیب می‌کنند منتهی این ترکیب بستگی به پالایشگاه دارد و آن را با نسبت‌های مختلف ترکیب می‌کنند.

فارس:  همه صنعت نفت مخالف اظهارات شما را بیان می‌کنند یعنی هر چه مدیران پالایش از قدیم تا جدید و پتروشیمی‌ها تماما گفته‌اند را زیر سوال می‌برید؟ رشیدی: بله. همانطور که گفتم یک چیزی پتروشیمی‌ها تولید می‌کنند یک چیزی هم پالایشی‌ها تولید می‌کنند و این دو را با هم ترکیب می‌کنند.

به نظرم افراد باید صریح حرف بزنند مثلا وزیر نفت سابق گفته پتروشیمی‌ها بنزین تولید می‌کنند و از آن بنزین استفاده کردیم اما بعد گفته شد تولید بنزین پتروشیمی‌ نداریم و آن ریفرمیت است.

در مجموع ما نگاهمان این است که شرایط به گونه‌ای باشد که خدای ناکرده به جای آنکه برویم داروی شیمی درمانی وارد کنیم سرمایه‌گذاری کنیم روی پالایشگاه‌ها. شما ببینید چند سال است که روی پالایشگاه‌ها سرمایه‌گذاری نکردیم و سه سال کار نکردیم.

بعد دیدیم شرایط به وخامت گذشت از پتروشیمی‌ها بنزین گرفتیم اصلا اینها لایسنس دارند که قابل تغییر نیست. فارس: آقای مهندس ریفرمیت  BTX نیست. نکند شما می‌خواهید اعتبار علمی خود را با این حرف زیر سوال ببرید…

رشیدی: عیبی ندارد،مشکلی نیست. فارس: بسیار خوب. حالا بپردازیم به بنزین وارداتی این متن که ملاحظه می‌کنید آخرین مصاحبه شما با شانا (سایت اطلاع‌رسانی وزارت نفت) است.

شما در این مصاحبه فرمودید بنزین‌های وارداتی آلودگی ندارند.

رشیدی: نه اجازه بدهید بگویم که بنزین یورو 4 هم آلودگی دارد.

فارس: شما گفته‌اید که با استاندارد یورو منطبق بوده. رشیدی: ما می‌گوییم و به وزارت نفت هم تاکید داریم بنزین که وارد می‌کنند حتما باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشد.

ما تاکیدمان بر این است، و آنچه که به آن دسترسی داریم بنزینی است که در جایگاه ها عرضه می‌شود. مثلا بنزینی که پالایشگاه اراک تولید می‌کند بنزینی است فوق‌العاده خوب. مثلا سولفور آن زیر 50 است که از یورو 4 وارداتی نیز بسیار بهتر است.

فارس: این آنالیز فراورده های تولیدی در پالایشگاه اراک است به این مفهوم که در دولتی که زحمت کشیدند و در مقابل تحریم، بنزین پتروشیمی تولید کردند، زحمت کشیدند و پالایشگاه اراک را هم راه‌اندازی کردند. رشیدی: ما زحمت کسی را زیر سوال نمی‌بریم.

باید گفت با این بنزین اراک ریسک بیماری سرطان خیلی پایین است.

کل آروماتیک را تست می‌کنند و بنزن هم را هم جداگانه تست می‌کنند که البته در آروماتیک بنزن هم وجود دارد. فارس: در این مصاحبه، شما گفته‌اید این بنزین وارداتی با استاندارد یورو 4 منطبق است.

رشیدی: نمونه‌برداری از جایگاه ها انجام شده است. خبرنگار شانا متوجه