خط انرژی | مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه اواخر پارسال (۱۴۰۲) موافقت‌نامه فعالیت‌های مقدماتی طرح فشارافزایی پارس جنوبی با چهار پیمانکار اصلی و با ارزش حداکثری ۴۰۰ میلیون دلار امضا شد، گفت: اکنون و با پایان مطالعات، هفت قرارداد اجرایی طرح فشارافزایی پارس جنوبی با سرمایه‌گذاری ۱۷ میلیارد دلار آماده شده و به زودی امضا می‌شود.
رضا دهقان امروز (یکشنبه، ۱۴ بهمن) در نشست خبری پیرامون طرح فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی با اشاره به اینکه میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است، اظهار کرد: ۷۰ درصد از گاز مصرفی بخش‌های مختلف خانگی، صنعتی، نیروگاهی و بیش از ۴۰ درصد بنزین مصرفی کشور از محل تولید گاز و میعانات گازی این میدان تأمین می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به سه دهه استخراج گاز غنی از سوی ایران و قطر، این میدان دچار افت فشار طبیعی شده است و طبق مطالعات اخیر پیش‌بینی می‌شود از سال ۱۴۰۶ سالانه معادل تولید یک فاز پارس جنوبی (۲۸ میلیون مترمکعب در روز) و از سال ۱۴۰۸ سالانه معادل تولید ۱.۵ فاز پارس جنوبی (۴۲ میلیون مترمکعب در روز) از تولید آن کاسته شود.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: این افت فشار، در صورت عدم اقدام به‌موقع می‌تواند پیامدهای جدی امنیت انرژی و اقتصادی به دنبال داشته باشد، بنابراین طرح فشارافزایی میدان گازی مشترک پارس جنوبی با هدف حفظ تولید، مهم‌ترین طرح راهبردی وزارت نفت به حساب می‌آید.
جبران بخشی از ناترازی گاز و بنزین با اجرای طرح فشارافزایی پارس جنوبی
دهقان با بیان اینکه باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با اولویت بلوک‌های مرزی با کشور قطر، طرح فشارافزایی در پارس جنوبی اجرا شود، گفت: با اجرای این طرح می‌توان افت فشار و کاهش تولید را تا حد زیادی جبران و از ناترازی گاز و بنزین کشور جلوگیری کرد.
وی اهداف اصلی اجرای این طرح را شامل مدیریت تراز گازی کشور از طریق تأمین بخش قابل توجهی از گاز و بنزین مورد نیاز و نگهداشت فشار و تولید میدان گازی پارس جنوبی و جلوگیری از مهاجرت گاز عنوان کرد و افزود: ابتدای سال گذشته، شرکت ملی نفت ایران به‌منظور دستیابی به این اهداف و با درک درست اهمیت این طرح راهبردی، نسبت به انتقال و ارتقای مدیریت آن به ستاد شرکت اقدام و مطالعات فنی و مهندسی آن را تحت مدیریت خود آغاز کرد.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران تأکید کرد: با تلاش مدیران و کارشناسان شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت و گاز پارس و همراهی پیمانکاران اصلی، برنامه جامع اجرایی کل میدان گازی پارس جنوبی به‌طور یکپارچه و کامل تدوین و بر اساس آن طراحی و مهندسی پایه انجام و مدارک مهندسی لازم با جزییات کافی برای واگذاری کار به پیمانکاران تهیه شد.
دهقان با اشاره به اینکه همچنین ساختار سازمانی اجرا و راهبرد واگذاری قراردادها مشخص شده است، گفت: در این مدت، منابع و روش تأمین مالی طرح نیز تعیین تکلیف شد. همچنین کل میدان به هفت ناحیه یا هاب مجزا تقسیم و تمام پیمانکاران اجرایی اصلی انتخاب شدند.
تأمین مالی طرح فشارافزایی از صندوق توسعه ملی
وی ادامه داد: با آغاز دولت چهاردهم با توجه به دستورات رئیس‌جمهوری و وزیر نفت در خصوص تعریف اقدام‌های ویژه اجرایی به‌منظور رفع ناترازی گاز در کمترین زمان ممکن همه قراردادهای اجرایی طرح به ارزش تقریبی ۱۷ میلیارد دلار شامل یک الحاقیه به قرارداد IPC فازهای ۱۱ و ۱۲ برای هاب یک و شش قرارداد EPCI با قیمت ثابت برای هاب‌های ۲ تا ۷ تهیه شد و آماده امضا با پیمانکاران اصلی طرح است.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران افزود: برای تأمین منابع مالی، طرح قرارداد تأمین مالی شش پیمان EPCI ذکرشده (هاب ۲ تا ۶) تا سقف ۱۵ میلیارد دلار با صندوق توسعه ملی مذاکره انجام شده و پیش‌نویس آن در حال تهیه است که به‌زودی امضا می‌شود.
دهقان تأکید کرد: در آستانه سالروز پیروزی انقلاب اسلامی تولدی دیگر برای پارس جنوبی اتفاق افتاده و طرح عظیم فشارافزایی میدان گازی مشترک پارس جنوبی به‌طور کامل ریل‌گذاری شده و آماده اجرا است.
وی به مجموع سرمایه‌گذاری ۱۷ میلیارد دلاری برای اجرای طرح فشارافزایی پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: با اجرای این طرح و تا سال ۱۴۳۰، از محل تولید گاز، میعانات گازی و سایر محصولات جانبی، با احتساب گاز ۳۳ سنتی و میعانات گازی ۷۰ دلاری، حدود ۷۸۰ میلیارد دلار برای کشور ایجاد می‌شود.
بهره‌برداری از اولین هاب فشارافزایی تا سال ۱۴۰۷
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران با تأکید بر اینکه بهره‌مندی تمام اقشار مردم ایران از عواید حاصل از آن منجر به ارتقای سطح رفاه کشور می‌شود، ادامه داد: انتظار می‌رود نخستین بهره‌برداری از تأسیسات فشارافزایی تا پایان سال ۱۴۰۷ صورت پذیرد و در آن زمان نخستین گاز تولیدی به شبکه تزریق شود.
دهقان با بیان اینکه پیمانکاران اصلی طرح شرکت‌های ایرانی پتروپارس، اویک، مپنا و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) هستند، افزود: تمام این پیمانکاران دارای تجربه اجرایی موفق در توسعه میدان گازی پارس جنوبی بوده و از توانمندی لازم برای پیشبرد اهداف طرح برخوردارند.
وی ادامه داد: با اجرای این طرح سطح بالاتری از دانش و فناوری توسعه و بهره‌برداری از میدان‌های گازی به‌ویژه در بخش ارتقای دانش طراحی و ساخت سکوهای ویژه فشارافزایی و یاردهای ساخت سکو از سوی این شرکت‌ها در داخل کشور نهادینه شده است و در ادامه در همین میدان و سایر میدان‌های گازی کشور به‌کار گرفته خواهد شد.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران وزن سازه تجهیزات و تأسیسات همراه در هر هاب را بالغ بر ۶۰ هزار تن پیش‌بینی کرد و گفت: مجموعاً در ۷ هاب طرح، بیش از ۴۲۰ هزار تن سازه نصب می‌شود، این در حالی است که وزن کل سازه تأسیسات و تجهیزاتی که تاکنون در این میدان در بخش فراساحل ساخته و نصب شده است، حدود ۲۰۰ هزار تن تخمین زده می‌شود.
دهقان افزود: نصب و راه‌اندازی ۶۰۰ کیلومتر خط لوله زیردریایی برای انتقال گاز ترش نیز بخش مهم دیگری از اقدام‌های لازم در اجرای طرح است.
استفاده از توربوکمپرسورهای ایرانی در ابر پروژه صنعت نفت
وی با تأکید بر اینکه تأمین بخش مهمی از توربوکمپرسورهای این طرح از طریق شرکت‌های توانمند داخلی توگا زیرمجموعه گروه مپنا و شرکت توربو کمپرسور نفت (OTC) زیرمجموعه صندوق بازنشستگی صنعت نفت انجام می‌شود، ادامه داد: در این خصوص مذاکرات فنی بین شرکت ملی نفت ایران و این شرکت‌ها انجام شده و به‌زودی اقدام‌های لازم برای تأمین توربوکمپرسورها انجام می‌شود.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: بیش از ۷۰ درصد از ملزومات طرح با استفاده از توانمندی شرکت‌ها، پیمانکاران سازندگان و تأمین‌کنندگان داخلی محقق می‌شود.
دهقان تأکید کرد: این طرح با رونق‌آفرینی برای صنایع وابسته به صنعت نفت و ایجاد یک کارگاه بزرگ به وسعت ایران برای بخش خصوصی کشور، اشتغال گسترده‌ای را نیز به همراه خواهد داشت، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود در اوج عملیات اجرایی طرح، حدود ۱۷ هزار نفر به‌صورت مستقیم و ۵۰۰ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم مشغول به‌کار شوند.
وی با اشاره به اینکه بدین ترتیب طبق بررسی‌های انجام‌شده انتظار می‌رود این طرح مستقل از تغییرات و تحولات بین‌المللی، با تکیه بر توانمندی داخلی اجرایی و تکمیل شود، گفت: اگر در سال دوم یا سوم اجرای طرح، تحریم‌ها کم شود و شرکت‌های خارجی بتوانند در ایران فعالیت کنند، می‌توان از ظرفیت سازندگان خارجی برای تأمین تجهیزات استفاده کرد، اما بعد از آن اجرای طرح از نیمه گذشته و کار با توان شرکت‌های داخلی انجام خواهد شد.
اجرای طرح فشارافزایی در دریا
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران افزود: در ایران در سال ۹۵ یک شرکت مشاور فرانسوی مطالعات مفهومی برای اجرای طرح فشارافزایی را انجام داد و پیشنهادهایی را ارائه کرد. این شرکت در اردیبهشت ۹۷ و با خروج آمریکا از برجام کار را متوقف کرد، اما مطالعات پیشرفت ۹۰ درصدی داشت.
دهقان با بیان اینکه در آن زمان این نگرانی وجود داشت که شرکت‌های داخلی توان اجرای طرح فشارافزایی را ندارند، ادامه داد: برای رفع این نگرانی‌ها مطالعاتی انجام شد، اما به تصمیم جدی برای اجرای طرح نرسیدیم.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای سال گذشته برای تسریع در روند اجرای طرح فشارافزایی پارس جنوبی، سه اقدام مهم انجام شد، گفت: نخست کمیته ویژه فشارافزایی با عنوان طرح فشارافزایی و نگهداشت تولید پارس جنوبی با حضور مدیران شرکت ملی نفت تشکیل شد که رئیس کمیته، مدیرعامل شرکت ملی نفت و دبیر آن نیز من بودم.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران افزود: دبیرخانه بر اساس مطالعات تصمیم‌سازی کرده و آن را مصوب می‌کرد و در نهایت این تصمیم‌ها وارد برنامه اجرایی می‌شد.
دهقان از تشکیل تیم طرح در تیر ۱۴۰۲ به‌عنوان اقدام دوم نام برد و ادامه داد: اقدام سوم این بود که اتاق فکری با حضور نخبگان صنعت نفت تشکیل دادیم که بیشترین تأثیر و نقش را در طرح فشارافزایی پارس جنوبی داشته است و سرانجام با این تغییر ساختار وارد سرعت بخشیدن به پروژه شدیم.
وی با تأکید بر اینکه در تیر ۱۴۰۲ دو قرارداد با شرکت مهندسین مشاور نارگان برای مطالعه فشارافزایی در خشکی و دریا امضا شد تا تصمیم بگیریم کار در خشکی یا دریا انجام شود، گفت: این در حالی بود که شرکت فرانسوی بر اساس مطالعات خود در سال ۱۳۹۵، پیشنهاد کرده بود کار در دریا انجام شود.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه تصمیم شرکت نارگان نیز اجرای طرح فشارافزایی در دریا بود، ادامه داد: همچنین در تصمیم دیگر، چیدمان این کار مشخص شد که بر اساس آن، هفت هاب که هرکدام دو سکوی فشارافزایی دارند، طراحی شد، همچنین توربوکمپرسورها و نوع آن مشخص شد. این اقدام‌ها برای کاهش زمان اجرای طرح بود.
دهقان با تأکید بر اینکه تصمیم گرفتیم طراحی هر هفت هاب شبیه هم باشد، گفت: همچنین تصمیم گرفتیم سکوهای فشارافزایی کاملاً شبیه هم باشد. اگر با همین رویکرد اجرای طرح ادامه یابد می‌تواند جبران بخشی از تأخیرها باشد.
ماجرای موافقت‌نامه‌ای که به اسم قرارداد امضا شد
وی درباره این شائبه پیش آمده که قراردادی که اسفند پارسال برای طرح فشارافزایی امضا شد چه بود که حالا قرار است قرارداد اجرایی طرح فشارافزایی امضا شود، توضیح داد: پایان سال گذشته مطالعات شرکت فرانسوی را در اختیار داشتیم. مطالعات شرکت نارگان نیز تقریباً به پایان رسیده بود، بنابراین اطلاعات خوبی برای تصمیم‌گیری پیمانکاران وجود داشت و می‌توانستیم آنها را نیز عملاً درگیر طرح کنیم. اما مهندسی تا آنجا پیش نرفته بود که قرارداد اجرایی را امضا کنیم. از همین رو برای اینکه پیمانکاران بتوانند به‌صورت جامع از این مطالعات استفاده کرده، در طراحی مهندسی پایه از آن بهره برده، مذاکرات را برای تأمین تجهیزات آغاز کنند و در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کنار ما باشند، یک موافقت‌نامه فعالیت‌های مقدماتی امضا کردیم.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: این موافقت‌نامه ۱۵ صفحه بود هر موافقت‌نامه حداکثر تا سقف ۱۰۰ میلیون دلار تعیین شد. درمجموع ۴ موافقت‌نامه امضا شد، اما اطلاع‌رسانی این کار درست صورت نگرفت و به‌گونه‌ای منعکس شد که گویا قرارداد اجرایی طرح فشارافزایی پارس جنوبی در آن زمان به امضا رسیده است اما این‌گونه نبود.
دهقان با تأکید بر اینکه در زمان امضای موافقت‌نامه فعالیت‌های مقدماتی، فلسفه کار تبیین نشد و به مبلغ این موافقت‌نامه نیز اشاره‌ای نکردند، گفت: در مقابل مبلغ کل قرارداد فشارافزایی را که در آن زمان ۲۰ میلیارد دلار عنوان می‌شد، مطرح کردند.
وی با اشاره به اینکه مذاکرات فنی و مالی نهایی شده و اکنون آماده امضای قرارداد اجرای طرح با پیمانکاران اصلی هستیم، افزود: اجرای این طرح، یک پروژه کاملاً ایرانی است و موفق شدیم در تعاملاتی که داشتیم همکاری‌های بین‌المللی را نیز جذب کنیم.
مجوز شورای اقتصاد یک ماهه صادر شود
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: در اجرای طرح فشارافزایی، با دو چالش مواجه‌ایم. نخستین مورد کشور قطر به‌عنوان شریک ایران در میدان گازی پارس جنوبی است که فعالیت خود را برای اجرای طرح‌های فشارافزایی آغاز کرده است. دومین چالش خود میدان و رفتار آن در نیمه دوم است که باید به‌سرعت وارد عمل شویم.
دهقان با تأکید بر اینکه هاب‌ها بر اساس شماره اولویت دارند و ۳ هاب اول اولویت اصلی هستند و برنامه دریافت توربوکمپرسورها بر اساس زمان مورد نیاز خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه در اوج کار سالانه ۳ میلیارد دلار سرمایه نیاز است که صندوق توسعه می‌تواند، تأمین کند، گفت: باید از توان همه ظرفیت‌های پیمانکاری داخل کشور استفاده کنیم. برای مثال، ۶ یارد ساخت سکو داریم که همه درگیر کار می‌شوند.
مدیر مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: این قراردادها مجوز شورای اقتصاد را نیاز دارد و تقاضا داریم یک ماهه این مجوز صادر شود تا پیش از پایان سال تنفیذ صورت گیرد.
دهقان افزود: از آنجا که شرکت ملی نفت ایران به‌عنوان مهم‌ترین بنگاه اقتصادی کشور همواره نقش مهمی در تأمین امنیت انرژی و اقتصاد کشور داشته و امید است با اجرای کامل این طرح ضمن تحقق اهداف مهم و راهبردی ذکرشده و کنترل ناترازی انرژی به‌ویژه در بخش گاز در راستای تحقق اهداف برنامه هفتم پیشرفت کشور، بتواند سبب رونق صنایع وابسته به صنعت نفت و گاز ایجاد اشتغال گسترده و نتیجتاً افزایش سطح رفاه مردم شود.
منبع:شانا
