خط انرژی | 1. سایت عدل علی رو زیر و رو کردم تا بفهمم داستان کرسنت دقیقا چیه. توی جست‌وجوهام به پرونده‌ای در شعبه 3 بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 32 (جرایم اقتصادی) تهران علیه آقای زنگنه، وزیر وقت نفت، رسیدم.
2. در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۰، قرارداد فروش ۲۵ ساله روزانه ۳۳۰ میلیون فوت مکعب گاز میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت کرسنت منعقد شد. اما پس از چند سال، گزارش‌هایی مبنی بر کشف فساد در این قرارداد ارائه شد که منجر به تشکیل پرونده‌ای گردید و بازپرس پس از انجام تحقیقات، قرار نهایی را صادر کرد.
3. در این پرونده، برای جمعی از افراد مرتبط، قرار مجرمیت صادر شد. اتهاماتی نظیر مشارکت در تبانی برای انجام معاملات دولتی، مشارکت در استفاده از صورتجلسه مجعول، رشوه و فساد مالی مطرح بود. اما با توجه به اینکه آقای زنگنه وزیر وقت نفت بود، پرونده اتهامات وی همچنان مفتوح باقی ماند.
4. دیوان محاسبات در گزارش خود درباره کرسنت نوشت که این شرکت سابقه چندانی نداشته و جالب‌تر اینکه اماراتی‌ها حاضر بودند گاز ایران را با ۳۰ تا ۴۰ درصد قیمت بیشتر از کرسنت بخرند. اما مشخص نیست چرا به جای مذاکره مستقیم با امارات، فروش گاز به کرسنت به‌عنوان یک شرکت خصوصی انجام شده که این خود یک استثنا به حساب می‌آید.
5. قیمت فروش گاز در این قرارداد به طرز عجیبی پایین بوده و برای ۷ سال ثابت مانده است. این قیمت تنها یک‌پنجم قیمتی بوده که گاز به ترکیه صادر می‌شده و حتی ۲۶ درصد از قیمت قرارداد گاز امارات-قطر بوده است. از این بدتر، گازی که صادر می‌شده ترش بوده و برای شیرین کردن آن، به ازای هر هزار مترمکعب ۳.۵ دلار هزینه می‌شده است.
6. کرسنت هیچ‌گونه تضمین مشخصی ارائه نداده و پس از کش‌وقوس‌های زیاد، تنها یک فقره اعتبار اسنادی ۲ ساله به مبلغ ۴۰ میلیون دلار و یک تعهدنامه ساده از شرکت آب و برق شارجه ارائه کرده است. شرکت ملی نفت نیز الحاقیه‌ها و توافق‌نامه‌های جانبی را کاملاً به نفع کرسنت و به ضرر ایران تنظیم کرده است.
7. سازمان بازرسی کل کشور در گزارش خود اعلام کرده که قرار بود خط لوله میدان سلمان به عسلویه منتقل شود، اما زنگنه مسیر خط لوله را تغییر داده و به سیری و مبارک برده است که این اقدام برخلاف مصوبه شورای اقتصاد بوده است. این سازمان همچنین تأکید کرده که قرارداد کرسنت هیچ‌گونه توجیه تجاری و اقتصادی نداشته است.
8. در ادامه گزارش سازمان بازرسی آمده است که فرمول قیمت‌گذاری دوگانه برای دو مقطع ۷ و ۱۸ ساله هیچ‌گونه توجیه اقتصادی ندارد. همچنین تجویز ایجاد یک سکو به شرکت کرسنت در حوزه مبارک به‌عنوان نقطه تحویل گاز، اساساً خارج از صلاحیت وزارت نفت بوده و این اقدام با حاکمیت سرزمینی ایران در تعارض بوده است.
9. معاونت اطلاعات اقتصادی وزارت اطلاعات نیز در گزارش خود به مواردی مانند فرمول قیمت‌گذاری غلط (حتی کمتر از بهای یارانه‌ای گاز به صنایع داخلی کشور)، زیان اقتصادی کلان، ارزان‌ترین صادرات گاز دنیا، رشوه و تبانی اشاره کرده است.
10. یکی دیگر از نکات جالب توجه در این قرارداد، پرداخت ماهانه ۲۶۷ هزار دلار (معادل ۲۲ میلیارد تومان) بدون توجیه قانونی و تحمیل هزینه ۶۰۰ میلیون دلاری برای احداث خط لوله میدان سلمان از مسیر جزیره سیری تا سکوی مبارکه است. در نهایت، قرار جلب دادرسی برای آقای زنگنه نیز صادر شد.
11. پس می‌توان نتیجه گرفت که فساد در قرارداد کرسنت محرز است. با این حال، مشخص نیست که آیا کرسنت یا ایران اقدامی برای اصلاح این قرارداد انجام داده‌اند یا خیر. آنچه مسلم است، خسارت ۲.۶ میلیارد دلاری است که ایران متحمل شده است.
