روایتی از زخم کاری انحلال شرکت ذخیرهسازی گاز/ زمین سوختهای دیگر که از زنگنه به ارث رسید
راهکارهای کشورهای اروپایی برای حل بحران گازی خود، یک کلاس درس آموزشی برای ایران است که به عنوان سومین تولیدکننده گاز دنیا، در روزهای سرد سال با کسری گاز مواجه بوده و این کسری سالانه تشدید میشود.
سوال اساسی این است؛ چگونه اروپا با وجود خسارت گسترده، در مواجهه با تحریم گازی روسیه از هم نپاشید؟ پاسخ روشن است، «وجود مخازن ذخیرهسازی ۱۰۰ میلیارد متر مکعبی» در اروپا که با پر شدن آن، بخش بزرگی از نگرانیهای اروپا از بین رفت.
ذخیرهسازی گاز به منظور استفاده در فصول سرد، یک راهحل آزموده شده در دنیا برای کنترل «پیک مصرف گاز» است. با اجرای این راهکار، در ماههای گرم سال که مصرف گاز پایین است، گاز مازاد در مخازن ذخیره میشود و در ماههای سرد سال که مصرف به پیک میرسد، مورد استفاده قرار میگیرد.
ظرفیت ذخیرهسازی در کشورهای اروپایی به طور میانگین ۲۲ درصد از گاز مصرفی، روسیه ۱۹ درصد، آمریکا ۱۶ درصد ترکیه ۷ درصد و در ایران تنها ۱.۷ درصد است. در ایران حدود ۴۰ ساختار زمین شناسی با پتانسیل ذخیرهسازی وجود دارد که در صورت بهرهبرداری از آنها، بخش قابل توجهی از کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی زمستان را میتوان پوشش داد.
روسیه و آمریکا به عنوان دو تولیدکننده بزرگ گاز دنیا بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از نیاز گاز خود در پیک سرما را از طریق ذخیرهسازی گاز تامین میکنند درحالیکه این رقم در ایران فقط ۳ درصد است.
اما با وجود اهمیت ذخیرهسازی گاز در ایران برای مدیریت پیک مصرف زمستانی، در دولت گذشته شرکت ذخیرهسازی گاز بدون هیچ دلیل منطقی توسط وزارت نفت وقت منحل شد و در ۸ سال گذشته هیچ توجهی به پروژههای ذخیرهسازی گاز نشد تا این موضوع به طرز عجیبی به حاشیه برود.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مجددا اجرای پروژههای ذخیرهسازی گاز در دستور کار قرار گرفت و عملیات اجرایی فاز دوم ذخیرهسازی گاز شوریجه آغاز شد که طبیعتا به ثمر نشستن این پروژه چندین سال زمان خواهد برد.
یک اصل بدیهی در صنعت نفت وجود دارد که میگوید؛ دولتها برای دولت بعد کار میکنند و ثمره اقدامات هر دولت در دولت بعدی چیده میشود. انحلال شرکت ذخیرهسازی گاز بدون دلیل موجه و بیتوجهی به پروژههای ذخیرهسازی یکی دیگر از زمین سوختههای زنگنه است که به دولت فعلی ارث رسید.