اجرای جهاد بهینه‌سازی مصرف گاز با محوریت جایگزینی بخاری‌های گازی پرمصرف
طرحی برای افزایش تاب‌آوری حوزه انرژی ایران در شرایط جنگی
خط انرژی| بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، وابستگی 72 درصدی سبد مصرف انرژی کشور به گاز طبیعی باعث شده است در طول سال کشور با دو دوره‌ی اوج مصرف مواجه شود. در تابستان به دلیل وابستگی تولید برق به نیروگاه‌های حرارتی که از گاز برای تولید برق استفاده می‌کنند دوره اوج مصرف به وجود آمده است و هم‌چنین فصل سرما به دلیل تقاضای گاز برای گرمایش دوره اوج مصرف وجود دارد. در شکل 1، مصرف گاز بخش خانگی، تجاری، صنایع عمده و غیرعمده، نیروگاه و … نشان داده شده است. بر این اساس، می‌توان ملاحظه نمود که مصرف گاز بخش «خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده» در در فصل سرما (آبان تا فروردین) قله ایجاد می‌کند.
بر اساس نمودار شکل 1 در دوره اوج مصرف گاز طبیعی (سه ماه سرد سال) تا 75 درصد از مصرف گاز کشور مربوط به بخش گرمایش است که در برآوردهای حوزه بهینه‌سازی انرژی 10 درصد از کل بهینه‌سازی انرژی کشور مربوط به تعویض 5 میلیون بخاری گازی است. جایگزینی این تعداد می‌تواند به کاهش بیش از 100 میلیون مترمکعب گاز در روز و 9 میلیارد مترمکعب گاز در سال منجر شود که مسئله ناترازی گاز در کشور را تا حدود زیادی مرتفع می‌کند.
فناوری بخاری‌های کم‌مصرف
در حال حاضر بخاری‌هایی که مورد استفاده در منازل (به طور کلی ساختمان) هستند، در رده انرژی E و F قرار دارند و بازدهی حرارتی آنها کمتر از 30 درصد است. در صورتی که بخاری‌های گاز با رده‌ی مصرف انرژی A و B در بازار داخلی در دسترس هستند و بازدهی انرژی آنها بالای 80 درصد است. یک مدل از بخاری‌های رده‌ی مصرف انرژی A و B، بخاری‌های هرمتیک هستند که در شکل 2 نمای شماتیک آنها نشان داده شده است. در بخاری هرمتیک، دودکش دوجداره وجود دارد که از هوای بیرون ساختمان جهت احتراق کامل استفاده می‌شود. هم‌چنین گرمایش فضای اتاق بر اساس فن تعبیه شده صورت می‌گیرد که بازدهی حرارتی را بسیار افزایش می‌دهد. در بخاری‌های معمولی رایج، انتقال حرارت از طریق بدنه بخاری صورت می‌گیرد که اینکار بازدهی حرارتی را کاهش می‌دهد.
در حال حاضر شرکت‌های متعددی در کشور وجود دارند که در حوزه بخاری‌های هرمتیک و سایر وسایل گرمایشی با رده مصرف انرژی A دارای اختراع ثبت شده، خط تولید و محصولات ارائه شده در بازار هستند.
پیش‌زمینه‌ی قانونی تعویض بخاری‌های پرمصرف
موضوع جایگزینی بخاری‌های گازی پرمصرف از سال 1396 جزو برنامه‌های اصلی وزارت نفت است که به دلیل تغییرات مدیریتی، تامین منابع مالی، سازوکار طولانی اجرای طرح، نبود سازوکار صدورگواهی صرفه‌جویی تا کنون تنها یک درصد پیشرفت داشته است. با مدل کسب و کار معرفی شده براساس قوانین برنامه هفتم توسعه (طلب سپاری گواهی صرفه‌جویی) و قانون بودجه 1404 امکان اجرای کامل قانون وجود دارد. در صورت اجرای کامل طرح که شامل تعویض 4 میلیون عدد بخاری می‌شود، نزدیک به 1 میلیارد و 800 میلیون مترمکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی خواهد شد. در شرایطی که زیرساخت‌های انرژی کشور یکی از اهداف دارای اولویت دشمن در جنگ تحمیلی است، صرفه‌جویی در مصرف گاز می‌تواند به افزایش تاب‌آوری کشور در حوزه انرژی کمک نماید.
استفاده از الگوهای مشابه برای تعویض بخاری‌های پرمصرف
اجرای این طرح نیازمند بستر هماهنگی و همکاری چندجانبه با مردم، شرکت تولیدکننده و نهادهای دولتی است. توسعه سامانه مربوط به این طرح، همکاری با شرکت‌های تولید کننده بخاری داخلی جهت ارتقای فناوری و تامین مالی آن براساس ظرفیت قانونی پیش فروش گواهی‌های صرفه‌جویی تنها با اجرای یک طرح جهادی مشابه جهاد روشنایی و جهاد آب‌رسانی با محوریت یک نهاد عمومی غیر دولتی مانند بسیج سازندگی میسر است.