سیداحسان حسینی| انکار زمستان سخت اروپا و القای وقوع زمستان سخت برای ایران، چیزی جز یک سناریوی رسانه‌ای توسط برجامیون برای فشار به دولت سیزدهم جهت پذیرفتن شروط آمریکا در مذاکرات غیرمستقیم نیست.
وقوع جنگ روسیه و اوکراین در 24 فوریه سال گذشته میلادی، یک نقطه عطف در نظم بازار انرژی دنیا بود. روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت و گاز دنیاست و اروپا نیز یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی؛ که بعد از وقوع این جنگ، دو طرف دعوا یعنی روسیه و اتحادیه اروپا به سمت یک تقابل و جنگ انرژی گسترده حرکت کردند.
تا پیش از جنگ اوکراین، روسیه سالانه 200 میلیارد متر مکعب از نیاز 450 میلیارد متر مکعبی اروپا به گاز را تامین می‌کرد و گاز روسیه در سبد گاز اروپا سهم 35 درصدی داشت (تصویر 1).
تصویر 1
اما بعد از 24 فوریه، روسیه و اروپا دو اقدام مقابله‌ای را در جنگ انرژی علیه همدیگر اجرایی کردند. اتحادیه اروپا با اعمال تحریم نفتی علیه روسیه، خرید نفت و فرآورده نفتی این کشور را از 5 دسامبر سال 2022 و 5 فوریه سال 2023 به صفر رساند و روسیه نیز در واکنش به این اقدام، محدودیت‌های جدی بر صادرات گاز به اروپا اعمال کرد.
توقف صادرات گاز روسیه به اروپا و کسری 200 میلیارد متر مکعبی کشورهای اروپایی برای تامین گاز موردنیاز موجب شد که کلیدواژه‌هایی با عنوان «زمستان سخت» یا «زمستان سرد» و یا حتی «زمستان سردتر» در رسانه‌های خارجی و داخلی متولد شود و موسسات معتبر انرژی بین‌المللی به بحران گاز اروپا و چالش تامین انرژی این کشور در زمستان امسال (پیک مصرف) بپردازند.
*زمستان سخت اروپا به چه معناست؟
قبل از بررسی نشانه‌های زمستان سخت اروپا و مقایسه آن با زمستان ایران، ابتدا بهتر است یک تعریف دقیق درباره زمستان سخت داشته باشیم. اینکه زمستان سخت اروپا به چه معناست؟ آیا بدین معناست که اروپایی‌ها قرار بوده همگی منجمد و نابود شوند؟ آیا منظور از زمستان سخت این است که قاره اروپا بعد از زمستان از نقشه جغرافیای جهانی حذف خواهد شد؟ قطعا خیر.
این تصور فانتزی درباره زمستان سخت اروپا و یخ زدن همه اروپایی‌ها بیش از آنکه ساخته و پرداخته رسانه‌های ایرانی باشد ابتدا در رسانه‌های خارجی به تصویر کشیده شد. به طور مثال مجله اشپیگل آلمان در طرح روی جلد خود با تیتر «آلمان بر لبه سقوط» یک خانواده دو نفره آلمانی و اجبار آنها به حذف نیازهای روزمره از جمله انرژی را به نمایش گذاشته است (تصویر 2).
تصویر 2
یا مثلا مجله the economist در گزارشات متعددی با عناوین «یخ زده» و «خطر زمستان آینده اروپا» (تصویر 3) اینگونه به مخاطبان اروپایی خود القا می‌کرد که در زمستان به دلیل کمبود گاز همگی یخ خواهند زد. این بازنمایی رسانه‌ای زمستان سخت اروپا در رسانه‌های اروپایی بیشتر جنبه هشداردهی داشته و طبیعتا نمی‌تواند تعریف درستی درباره زمستان سخت اروپا و مقایسه آن با ایران را ارائه دهد.
تصویر 3
اما زمستان سخت اروپا به چه معناست؟ بدین معناست که تحریم گازی روسیه علیه کشورهای اروپایی و بحران گاز این کشورها، هزینه و خسارت سنگینی را بر آنها وارد خواهد کرد نه اینکه آنها را به طور کلی نابود کند.
مشابه این اتفاق در تحریم نفتی آمریکا علیه ایران نیز رخ داده است. در واقع درست است که ایران هم‌اکنون بیش از 10 سال تحت تحریم آمریکا است اما نابود نشده و نسل ایرانی‌ها رو به انقراض نیست، بلکه هزینه چند 10 میلیارد دلاری بر اقتصاد کشور تحمیل شده است.
زمستان سخت اروپا نیز دقیقا به همین معناست که برخلاف تصویرسازی رسانه‌های اروپایی برای هشدار به مردم‌شان، آنها یخ نخواهند زد، بلکه هزینه سنگینی در حد چند 100 میلیارد دلار در سال پرداخت خواهند کرد.
*سیاست‌های سختگیرانه اروپا برای کاهش 30 درصدی مصرف گاز
موسسه statista در گزارشی (تصویر 4) میزان کاهش مصرف گاز در کشورهای اروپایی در آگوست تا نوامبر 2022 نسبت به میانگین سال‌های 2017 تا 2021 را نشان می‌دهد. طبق تصویر، به طور میانگین کشورهای اروپایی بین 20 تا 30 درصد از مصرف گاز خود را کاهش داده‌اند.
واضح و مبرهن است که بهینه‌سازی در چند ماه نمی‌تواند چنین تاثیر گسترده‌ای بر کاهش مصرف گاز اروپا داشته باشد و پشت این نمودارهای سبزرنگ و زیبا درباره کاهش مصرف گاز اروپا، محدودیت‌های جدی در مصرف انرژی در بخش خانگی و صنایع نهفته است، محدودیت‌هایی که همگی بر رفاه خانوارها اثر منفی داشته و خسارات زیادی را بر اقتصاد اروپا وارد کرده است.
تصویر 4
محدودیت‌های جدی در مصرف گاز اروپا صرفا به یک نمودار سبزرنگ موسسه statista ختم نمی‌شود و بحران گاز اروپا به قدری جدی است که هر جای آن را محکم بگیرید، از جای دیگر خودش را بیرون می‌زند. در ادامه موارد متعددی از اتفاقات عجیب و غریب در اتحادیه اروپا تحت تاثیر بحران گازی و زمستان سخت آورده شده است.
*تعطیلی کمپانی بزرگ مواد غذایی در فرانسه
طبق گزارش روزنامه فیگارو (تصویر 5)، کمپانی بزرگ غذایی فرانسه به دلیل قبوض سرسام‌آور برق تعطیل شد. کمپانی کوفیجئو مالک چندین برند غذایی فرانسوی، نصف کارخانه‌های خود را به دلیل 10 برابر شدن قبوض انرژی تعطیل کرد.
همچنین فدراسیون سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای فرانسوی، هشدار داد که فرانسه ممکن است به دلیل قطعی و قطع برق احتمالی با مشکلات عمده‌ای در زمینه فساد مواد غذایی مواجه شود، زیرا بسیاری از سوپرمارکت‌ها زمان کافی برای آماده شدن برای قطعی برق ندارند.
تصویر 5
*هشدار رسانه‌های انگلیسی درباره اجرای جدول سطح یک خاموشی‌ها
دولت بریتانیا جدول خاموش بخش خانگی را منتشر کرد (تصویر 6). این خاموشی‌ها ذیل برنامه «کد اضطراری تامین برق» به دلیل بحران گاز در بریتانیا تعریف شده است که به صورت چرخشی بر شهروندان اعمال میشود.
طبق این جدول خاموشی، مناطق مختلف به ۱۸ بلوک مصرفی و هر روز نیز به ۸ دوره سه ساعته تقسیم میشود و سپس در سطح یک هشدار، هفته‌ای ۹ ساعت برق خانگی مشترکان قطع خواهد شد. البته در صورت بروز مشکلات بیشتر و اجرای سطح پنج هشدار میزان این خاموشی در هفته به ۴۵ ساعت خواهد رسید.
این اتفاق در بریتانیا در حالی رخ داد که در ایران نه تنها در زمستان بلکه در تابستان نیز خبری از انتشار جدول خاموشی‌ها و قطعی برق مشترکان خانگی و تجاری نبود.
تصویر 6
* انگلیسی‌ها با خاک گربه خانه‌هایشان را گرم می‌کنند
رسانه تلگراف در گزارشی عنوان کرد (تصویر 7) که به دلیل کمبود انرژی و افزایش قیمت آن، انگلیسی‌ها با خاک گربه خانه‌هایشان را گرم می‌کنند. یکی از بزرگترین شرکت‌های تامین‌کننده غذای سگ و گربه در انگلیس اعلام کرد که فروش خاک گربه (تکه‌های فشرده چوب که زیر گربه می‌ریزند) در هفته‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته و دلیلش هم استفاده مردم انگلیس از خاک گربه برای گرم کردن خانه است.
البته دقت کنید که این گزارش، بدین معنا نیست که الان همه اروپایی‌ها به دنبال خاک بستر گربه هستند بلکه به عنوان نشانه‌ای از بحران انرژی در اروپاست. این اتفاقات در حالی در اروپای مرفه و پیشرفته رخ داده که در ایران اصلا خبری از این دست مسائل نیست.
تصویر 7
*تشویق به دورکاری و تعطیلی ادارات در طرح هوشیاری انرژی فرانسه
دولت فرانسه نیز در مواجهه با بحران گازی، طرح سختگیرانه «هوشیاری انرژی» را در دستور کار قرار داد (تصویر 8). هدف این طرح، کاهش 10 درصدی مصرف انرژی در دو سال آینده نسبت به سال 2019 است. طرح «هوشیاری انرژی» با هدف مصرف کمتر انرژی و بهبود بهره‌وری انرژی در خانوارها، مشاغل، ساختمان‌ها و حمل و نقل و مردم انجام میشود.
تصویر 8
از جمله دستورالعمل‌های این طرح عبارتند از:
- از خانواده‌ها خواسته میشود در فصول سرد سال دما را در اتاق‌های اصلی به ۱۹ درجه سانتی‌گراد و در اتاق‌های خواب تا ۱۷ درجه کاهش دهند و اگر بیش از سه روز در خانه نیستند، دمای خانه را به 8 درجه سانتی گراد برسانند، همچنین دمای مناسب برای آبگرمکن‌ها 55 درجه باشد.
- در صورت امکان شروع استفاده از وسایل گرمایشی در ابتدای فصل سرد را 15 روز به تعویق بیاندازند و همچنین پایان استفاده از وسایل گرمایشی در انتهای فصل سرد را 15 روز زودتر عملی کنند.
- مدیران اجازه دارند در ادارات استفاده از آب گرم به جز موارد ضروری را ممنوع کنند و دمای 19 درجه برای ادارات نیز باید اعمال شود.
- ادارات و موسسات برای کاهش مصرف سوخت و انرژی به دورکاری تشویق شدند.
- مصرف برق مربوط به روشنایی عمومی کاهش یابد چرا که به طور متوسط 30 درصد از هزینۀ برق یک جامعه مربوط به همین مورد است که با خاموش کردن چراغ‌های عمومی در زمان‌های خاص، کاهش شدت نور و تغییر نورپردازی به لامپ‌های LED با کنترل خودکار منجر به صرفه‌جویی انرژی 40 تا 80 درصدی با بازگشت سرمایه 4 تا 6 سال میشود.
- خاموش کردن روشنایی داخلی ساختمان‌های اداری به محض خالی ماندن، کاهش روشنایی بیرون ساختمان به ویژه تبلیغات و خاموش کردن آن حداکثر تا ساعت 1 بامداد، کنترل گرمایش، تهویه و حتی کاهش سفرهای گروهی و حذف موارد غیر ضروری باید انجام بگیرد.
- باشگاه‌های ورزشی از جمله فوتبال باید متعهد شوند برای مسابقاتی که در روز برگزار می‌شوند، زمان روشنایی قبل و بعد مسابقه را 50 درصد و برای مسابقاتی که در عصر برگزار می‌شوند این زمان را 30 درصد کاهش دهند.
اگر دقت کنید، اتفاقات موردی که در ایران در چند روز اخیر رخ داده است اصلا به عنوان یک پروتکل، چندین ماه است که در فرانسه در حال اجراست. مثلا تشویق مردم به دورکاری و تعطیلی موردی ادارات در ایران، به عنوان یک اصل پذیرفته شده در طرح «هوشیاری انرژی» فرانسه آورده شده است.
نکته جالب اینکه برخی رسانه‌های داخلی، دورکاری و تعطیلی ادارات فرانسه در هوای معتدل را نشانه تدبیر دولت این کشور برای مقابله با بحران گازی یاد و تعریف می‌کنند، اما اگر این اتفاق به صورت موردی و صرفا برای چند روز در پیک سرمای ایران رخ دهد، نشانه زمستان سخت ایران است!
*قطعی برق معابر و خیابان‌ها در زمستان سخت فرانسه
به گزارش یورونیوز در تصویر 9 دقت کنید. این رسانه قطعی برق معابر و خیابان‌ها را به عنوان یک تدبیر توسط دولت فرانسه برای مقابله با بحران انرژی عنوان کرده است؛ درحالی که اگر همین اتفاق در ایران رخ می‌داد نشانه زمستان سخت بود!
یورونیوز با تحسین این اقدام نوشت: کشور فرانسه تنها با کم کردن ساعات روشنایی معابر عمومی خود توانست رکودی تاریخی از صرفه‌جویی 20 درصدی در حوزه انرژی را به ثبت برساند.
تصویر 9
*پویش «هر خانه یک اتاق گرم» در ایتالیا
اخیرا سایت خبری thelocal از نسخه پوشیدن لباس بیشتر برای گرمایش به عنوان جایگزین گاز روسیه در خانه ایتالیایی‌ها رونمایی کرده است. با اعمال محدودیت بر جریان واردات گاز از روسیه تقریباً همه مردم ایتالیا قصد دارند امسال مصرف سوخت خود را از طریق ترکیبی از کاهش گرمایش، پوشیدن لایه‌های بیشتر لباس، خاموش کردن چراغ‌ها و محدود کردن استفاده از لوازم خانگی کاهش دهند.
برخی هم به اقدامات سخت‌تری متوسل خواهند شد. یک شهروند ایتالیایی در مصاحبه با سایت خبری thelocal اظهار کرده است که خانه آنها فاقد عایق است بنابراین در یک اتاق زندگی می‌کنند و فقط آن را گرم می‌کنند. او گفت که قصد دارد هر روز صبح هیزمی را آتش بزند که از آن برای پخت و پز نیز استفاده کند تا وابستگی خود را به گاز و گرمایش مرکزی کاهش دهد.
این شهروند ایتالیایی افزود من حمام‌های با زمان کوتاهی خواهم داشت و مانند دوران جوانی در حال شستن ظروف در یک کاسه هستم. این وضعیت برای اکثر شهروندان ایتالیا به همین صورت است.
توجه داشته باشید که این سختگیری‌های اعمال شده بر شهروندان ایتالیایی در یک سال گذشته، به صورت خیلی لطیف‌تر و صرفا برای چند روز (و نه یک سال) به مردم ایران توصیه شده است. مثلا اخیرا پویش «هر خانه یک اتاق گرم» برای گذر از پیک سرمای بی‌سابقه در ایران توسط شرکت ملی گاز تبلیغ شده است.
*مصرف مازوت در اروپا با وجود ملاحظات زیست‌محیطی
یکی از موضوعاتی که اخیرا در رسانه‌های داخلی طرفدار غرب مطرح شده، افزایش مصرف مازوت در نیروگاه‌های ایران است. اما نکته جالب توجه اینکه مصرف مازوت در اتحادیه اروپا با وجود همه پروتکل‌های زیست‌محیطی به عنوان یک امر مرسوم در حال وقوع است.
بر اساس بروزترین آمار یورواستیت (تصویر 10)، سالانه ۱۰ میلیون و ۶۵۰ هزار تن مازوت معادل ۱۲ میلیارد لیتر در اروپا مصرف میشود. ۵۳ درصد از مازوت مصرفی اروپا در نیروگاه‌ها، ۳۲ درصد برای مصرف صنایع و ۱۵ درصد دیگر در حمل و نقل استفاده میشود.
به منظور مقایسه مصرف مازوت در ایران و ۵ کشور اروپایی، بررسی شاخص «سرانه مصرف سالانه مازوت» در دستور کار قرار گرفته است. این شاخص از تقسیم مصرف سالانه مازوت بر جمعیت کشورها بدست آمده و بر مبنای اطلاعات اداره آمار کمیسیون اروپا برای ۵ کشور عضو اتحادیه اروپا محاسبه شده است.
بر مبنای این محاسبه سرانه مصرف سالانه مازوت در هلند، سوئد، ایتالیا، آلمان و فرانسه به ترتیب ۵۷۶.۹، ۴۲۰.۵، ۱۰۲.۶، ۸۳.۷ و ۷۳ لیتر به ازای هر نفر است. این درحالیست که شاخص مذکور در ایران بر اساس آمار مصرف مازوت در صنایع و نیروگاه به عدد ۹۲.۹ لیتر به ازای هر نفر در سال می‌رسد.
در شرایطی کشوری مانند هلند ۶.۲ برابر ایران در هر سال مازوت مصرف می‌کند که این سوخت تنها سوخت آلاینده مورد استفاده در کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیست و مصرف گسترده ذغالسنگ با آلایندگی بیشتر نسبت به مازوت در اروپا شدت گرفته است.
تصویر 10
*کاهش تولید صنعت فولاد اروپا و جهش تولید فولاد در ایران
طبق آمار انجمن جهانی فولاد، با وقوع بحران انرژی در اروپا، تولید فولاد در اتحادیه اروپا کاهش یافت و در چهار ماه آگوست، سپتامبر، اکتبر و نوامبر 2022 به ترتیب به میزان 6.9، 8.2، 9.2 و 10.1 درصد افت کرد.
این درحالی است که در ماه نوامبر سال جاری، همزمان با تامین پایدار انرژی در ایران، تولید فولاد ما با 8 درصد افزایش تولید از کشورهایی نظیر ترکیه، آلمان و برزیل پیشی گرفت و با ۲.۹ میلیون تن تولید ماهانه به جایگاه هفتم در دنیا رسید. عمده پیشنهادات صادرات فولاد کشور، مرتبط با صنایع پایین دستی حوزه فولاد در کشورهای اتحادیه اروپا هستند که از این محصول به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند.
تصویر 11
طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، مصرف گاز صنایع اروپا از زمان شروع جنگ اوکراین به میزان 25 درصد کاهش یافته و نیمی از صنایع کود اروپا تعطیل شده‌اند و هم‌اکنون اروپا به یک واردکننده خالص مواد شیمیایی تبدیل شده است. همچنین آکسفورد اکونومیکس نیز در گزارشی عنوان کرده که صنایع اروپا در حال انتقال به آمریکا هستند زیرا قیمت انرژی در اروپا 5 برابر آمریکاست.
*90 میلیارد دلار ناقابل برای واردات LNG گران
با وقوع جنگ اوکراین و ایجاد تنش بین روسیه و اتحادیه اروپا، کشورهای اروپایی با محدودیت در واردات گاز ارزان‌تر روسیه مواجه شدند و به ناچار به سمت واردات LNG (گاز طبیعی مایع‌شده) با قیمت بالاتر برای تامین برق موردنیاز حرکت کردند.
طبق گزارش موسسه Refinitiv، واردات LNG اروپا در مسیر ثبت رکورد جدید در ۲۰۲۲ قرار دارد. حجم واردات LNG اروپا تا پایان سپتامبر سال جاری ۱۲۸ میلیارد متر مکعب ثبت شده که ۱۶.۵ درصد بالاتر از کل ۲۰۲۱ و ۸ درصد بالاتر از ۲۰۱۹ (قبل از شیوع کرونا) بوده است و احتمالاً از مرز ۱۵۰ میلیارد متر مکعب تا پایان ۲۰۲۲ فراتر خواهد رفت.
طبق این گزارش، هزینه واردات LNG برای اروپا به 90 میلیارد دلار خواهد رسید، این درحالی است که سال گذشته اروپایی‌ها برای پر کردن مخازن ذخیره‌سازی خود فقط 30 میلیارد دلار هزینه کرده‌اند، یعنی هزینه 3 برابری واردات LNG در سال 2022.
تصویر 12
*افزایش 85 درصدی قیمت هیزم در آلمان و کوپن هیزم در فرانسه
یکی دیگر از پدیده‌های عجیب در زمستان سخت اروپا، روی آوردن مردم به استفاده از هیزم به عنوان سوخت برای گرمایش خود بوده است. راشاتودی در گزارشی (تصویر 13) از افزایش بیش از 85 درصدی قیمت هیزم در آلمان به دلیل افزایش تقاضا خبر می‌دهد. پیش از این تصاویری از بریدن و دزدیدن چوب نیمکت‌ها و درخت‌ها در آلمان در رسانه‌های مجازی منتشر شده بود.
تصویر 13
همچنین سایت خبری thelocal عنوان کرده است که دولت فرانسه برای 2.6 میلیون نفر از افرادی که خانه خود را با هیزم گرم می‌کنند، کوپن‌های هیزم به ارزش 50 تا 200 یورویی برای کمک در هزینه‌ها پرداخت می‌کند، اتفاقاتی که وقوع آن به این گستردگی واقعا عجیب و شگفت‌آور است.
تصویر 14
*قیمت زغال‌سنگ در اروپا 157 درصد افزایش یافت
اما بحران گازی اروپا تنها به سوزاندن هیزم و مازوت و استفاده از خاک مدفوع گربه ختم نمی‌شود بلکه اروپایی‌ها با صرف نظر از همه پروتکل‌های زیست‌محیطی، به تشدید استفاده از زغال‌سنگ روی آورده‌اند.
طبق گزارش بروگل، قیمت زغال‌سنگ در اروپا 157 درصد نسبت به قبل از جنگ اوکراین افزایش یافته است. همچنین خبرگزاری آناتولی نیز از 4 برابر شدن قیمت زغال‌سنگ در برخی کشورها خبر می‌دهد.
تصویر 15
*تورم 40 درصدی مواد غذایی در ایتالیا
افزایش قیمت گاز در اروپا منجر به افزایش قیمت برق نیز شده است. طبق گزارش اویل پرایس، قیمت برق در اروپا 6 برابر شده است و از بین 10 کشور با قیمت بالای برق در دنیا، 8 کشور اروپایی هستند (تصویر 16).
راشاتودی نیز در گزارشی عنوان کرده که قیمت برق در ایتالیا 329 درصد رشد داشته که این موضوع باعث تورم بی‌سابقه مواد غذایی در این کشور شده است. طبق این گزارش تورم مواد غذایی اساسی در ایتالیا افزایش شدیدی داشته به گونه‌ای که قیمت روغن‌های گیاهی نسبت به سال گذشته ۵۵ درصد، قیمت کره ۴۳ و قیمت شکر ۳۹ درصد بالا رفته است.
تصویر 16
*مقایسه خسارت اروپا و عدم‌النفع ایران در زمستان سخت
10 مثالی که درباره اتفاقات عجیب در زمستان سخت اروپا عنوان شد، تنها گوشه‌ای بحران انرژی در کشورهای اروپایی است که در یک سال گذشته با آن درگیر بوده است. اما در ایران صرفا برای چند روز ادارات دولتی تعطیل شده‌اند و قطع گاز نیز در فقط یک شهر تربت جام رخ داده است. همانطور که مشاهده میشود بحران گازی اروپا از جهت ابعاد بسیار گسترده‌تر از ایران است و اصلا اتفاقات ایران حتی یک نمونه کوچک از زمستان سخت اروپا نیز نیست.
البته در روزهای گذشته برخی رسانه‌های داخلی سعی کرده‌اند تا با بزرگ‌نمایی اتفاقات موردی در ایران اینگونه القا کنند که زمستان سخت برای ایران رخ داده است نه اروپا، درحالی که بحران گازی اروپا به قدری جدی است که هزاران گزارش و مقاله در رسانه‌های خارجی نوشته شده است و موضوع، یک مسئله سطح کلان انرژی بین‌الملل درباره تغییر نظم انرژی دنیاست.
اما همانطور که در ابتدا اشاره شد، بهتر است مقایسه‌ای بین بحران گازی اروپا و کمبود گاز موردی در ایران داشته باشیم. طبق گزارش بلومبرگ (تصویر 17) فقط خسارت اروپا در حمایت از قبوض گاز مصرف‌کنندگان اروپایی بیش از 1000 میلیارد دلار است. این هزینه، فارغ از خسارت وارده به صنایع اروپا و هزینه هنگفت واردات سوخت از سایر کشورها بوده است.
اما در ایران جنس هزینه‌ها از جنس عدم‌النفع است نه خسارت. طبق محاسبات بیشترین آسیب ایران از کمبود گاز (و نه کمبود انرژی) مربوط به مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌هاست که چیزی در حدود 8 میلیارد دلار است. همچنین عدم‌النفع استفاده از سوخت مایع در صنایع عمده و محدودیت گاز پتروشیمی‌ها در برخی از روزها نیز به 2 میلیارد دلار نمی‌رسد و در مجموع می‌توان تمامی عدم‌النفع ایران از زمستان را معادل 10 میلیارد دلار در نظر گرفت.
تصویر 17
پس برای مقایسه خسارت اروپا و ایران از کمبود گاز، خسارت اروپا را صرفا محدود به هزینه 1000 میلیارد دلاری حمایت از مصرف‌کنندگان محدود می‌کنیم و عدم‌النفع ایران را به صورت حداکثری معادل 10 میلیارد دلار در نظر می‌گیریم.
با تقسیم این دو عدد بر جمعیت اروپا و ایران، سرانه تنها یکی از خسارت‌های اروپا از زمستان سخت 1666 دلار محاسبه میشود، درحالیکه این رقم برای کل عدم‌النفع‌های ایران تنها 117 دلار است.
تصویر 18
*رونمایی از پروژه رسانه‌ای برجامیون برای امتیازدهی به آمریکا در مذاکرات
اینکه متوجه شویم زمستان سخت برای اروپا رخ داده است یا ایران، چندان کار سختی نیست، فقط کافی است کمی رسانه‌های خارجی و گزارشات موسسات معتبر بین‌المللی را مطالعه کنیم تا به غیرقابل مقایسه بودن این دو رخداد از جهت شدت بحران گازی اروپا و ناچیز بودن کمبود گاز در ایران پی ببریم.
اما چرا برخی جریانات رسانه‌ای نزدیک به غرب، سعی می‌کنند اینگونه به مخاطب القا کنند که زمستان سخت برای ایران رخ داده است نه اروپا، و برخلاف تمامی گزارشات خارجی زمستان سخت اروپا را به کلی انکار می‌کنند؟
در واقع دعوای دو طرف درباره زمستان سخت اروپا یا ایران، دعوا بر سر واقعیات بحران گازی اروپا نیست بلکه دعوا بر سر توافق هسته‌ای ایران و آمریکاست؛ و حال زمستان سخت با خارج شدن از بحث کارشناسی واضح، تبدیل به سناریوی رسانه‌ای برجامیون برای حمله به دولت سیزدهم و فشار برای پذیرفتن شروط آمریکا برای توافق شده است.
تعریف زمستان سخت برای ایران و انکار زمستان سخت اروپا چیز جز یک سناریوی رسانه‌ای نیست، سناریویی که البته با سواستفاده از محسوس نبودن اتفاقات اخیر اروپا برای مردم ایران و محسوس بودن اتفاقاتی جزئی در تربت‌جام و بزرگ‌نمایی آن در رسانه‌ها، در حال پیش‌روی و تاثیرگذاری بر افکار عمومی است.
به زبان ساده، ابتدا این شبهه توسط برجامیون به صورت گسترده در فضای رسانه‌ای منتشر شد که دولت سیزدهم به این دلیل حاضر به توافق با آمریکا نشد که زمستان سخت برای اروپا فرابرسد و سپس توافق در شرایط بهتری صورت بگیرد و حال سناریوی رسانه‌ای دیگری به صورت مکمل بدین صورت تعریف شده که زمستان سخت اروپا توهمی بیش نبوده و در واقع زمستان سخت برای ایران رخ داده است، پس ایران باید شروط و زیاده‌خواهی آمریکایی‌ها در مسائل هسته‌ای، منطقه‌ای و موشکی را در مذاکرات بپذیرد.
در حالیکه اساسا دلیل به توافق نرسیدن مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا ربطی به موضوع زمستان سخت اروپا ندارد، بلکه ناشی از عدم موافقت آمریکا برای ارائه تضمین (جهت جلوگیری از خروج مجدد از برجام) و زیاده‌خواهی‌های این کشور برای امتیازگیری از ایران در مسائل امنیتی کشور است.
در مجموع بنابر گزارشات رسانه‌ها و موسسات خارجی، موضوع بحران گازی اروپا و زمستان سخت آنها به قدری بزرگ است که قابل انکار نیست و از لحاظ شدت بحران اصلا قابل مقایسه با وقوع اتفاقات موردی و محدود در ایران نیست، اما در ایران این موضوع تبدیل به پروژه رسانه‌ای برجامیون جهت فشار به دولت برای پذیرفتن شروط آمریکا شده است.
