مسیر نوین کاهش ناترازی برق
مدیرعامل بورس انرژی ایران در افتتاحیه گواهی صرفه‌جویی برق: هرچه اقتصاد برق تقویت شود، تولید تقویت خواهد شد
به گزارش مدیریت ارتباطات بورس انرژی ایران، امروز سه شنبه 20 آذر، مراسم افتتاحیه «گواهی صرفه‌جویی برق» با حضور وزیر نیرو، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیرعامل بورس انرژی ایران و جمعی از مدیران ارشد کشوری برگزار شد. علی نقوی مدیر عامل بورس انرژی ایران طی سخنرانی خود در این مراسم ضمن ابراز خشنودی از آغاز معاملات گواهی صرفه‌جویی برق، این دستاورد را افتخارآمیز دانسته و گفت: چالش تامین انرژی امروز به یکی از اصلی‌ترین موضوعات در ایران تبدیل شده و اگر اخبار را رصد کرده باشید، این موضوع در صدر اخبار حوزه اقتصادی و انرژی کشور است. ریاست محترم جمهوری، مجلس شورای اسلامی و وزرای محترم، جلسات مستمری را بابت تامین انرژی گذاشته‌اند و این نشان‌دهنده اهمیت مدیریت مصرف انرژی و کاهش شدت مصرف آن است.
نقوی با بیان این نکته که به واسطه بدمصرفی و بیش‌مصرفی حامل‌های انرژی و توزیع نامتوازن آن بین قشرهای مختلف مردم با ناترازی و کمبود انرژی به ویژه در حوزه گاز و برق مواجه هستیم، افزود: این موضوع سبب شده تا صنایع ما با ریسک‌های جدی روبه‌رو شده و تولیدات آن‌ها به مخاطره افتد. مسئله مدیریت شدت انرژی، همواره یکی از دغدغه‌های مهم دولت و حاکمیت در ایجاد بهره‌وری کل اقتصاد تلقی شده است. براساس برخی آمارها شدت مصرف انرژی در ایران 2 برابر متوسط شدت انرژی در جهان است. در صورت تداوم ناترازی انرژی، استمرار وقفه در عرضه حامل‌های انرژی از چند جهت می‌تواند کشور را با چالش‌های جدی مواجه کند. در بخش صنعت، عدم‌النفع صنایع موجب ایجاد نارضایتی و اختلال در ورود ارز ناشی از صادرات محصولات خواهد شد. مضافاً عدم ثبات در عرضه حامل‌های انرژی منجر به افزایش قیمت فرآورده‌های نهایی و پایین‌دستی خواهد شد که به افزایش تورم دامن می‌زند.
او در ادامه تصریح کرد: بند هفتم سیاست‌های کلان اصلاح الگوی مصرف ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی با اعمال مجموعه‌ای متعادل از اقدامات قیمتی و غیرقیمتی به منظور کاهش مستمر «شاخص شدت انرژی» کشور با اولویت دادن به افزایش بهره‌وری در تولید، انتقال و مصرف انرژی در ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید انرژی تاکید دارد.
یکی از کارآمدترین روش‌ها برای کنترل ناترازی انرژی
مدیرعامل بورس انرژی ایران به تجربیات موفق جهانی در زمینه راهکارهای رفع ناترازی انرژی اشاره داشته و اظهار کرد: ایجاد مشوق‌های مالی و اوراق بهادارسازی زمینه‌های ایجاد ناترازی به عنوان یکی از کارآمدترین روش‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران نیز طی دهه گذشته قانون‌گذار تلاش نموده، با تصویب و ابلاغ مفاد متعددی شرایط را جهت ایجاد و توسعه بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست مهیا کند لیکن به رغم مزایای متعدد استفاده از سازوکار بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست، در مقام اجرا، عملیاتی شدن این بازار با چالش‌های مختلفی همراه بود. بورس انرژی ایران به عنوان متولی بازار مبادله حامل‌های انرژی در کشور کلیه زیرساخت‌های فنی و اجرایی موردنیاز جهت بهره‌برداری از ظرفیت‌های بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست را فراهم نموده لیکن تاکنون بسیاری از ظرفیت‌های قانونی مقرر در اسناد بالادستی کشور بلااستفاده مانده است. در چهارچوب مصوبات شورای عالی انرژی، ایجاد بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط زیست از سال 1396 در دستور کار قرار گرفت و البته با تاخیر بسیار، دستورالعمل‌های اجرایی این بازار در مرداد 1400 به تصویب شورای عالی انرژی رسید.
نقوی در ادامه گفت: به صورت موازی ما هم در بورس انرژی ایران در راستای اجرای این مصوبات اقدام به طراحی گواهی صرفه‌جویی انرژی نمود و پس از موافقت کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با این ابزار به لحاظ شرعی، گواهی مذکور به عنوان ابزار مالی جدید بازار سرمایه در تاریخ 26 اسفند 1399 از سوی شورای عالی بورس و اوراق بهادار تصویب شد.
او معامله‌پذیر شدن گواهی صرفه‌جویی برق یکی از اهداف بورس انرژی در سه سال گذشته دانسته و اذعان کرد: با توجه به تعدد ذی‌نفعان این ابزار، با همکاری وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه، توانیر، ساتبا و شرکت مدیریت شبکه برق کشور اولین پروژه در حوزه بهینه‌سازی برق، در اسفند 1400 به تصویب کمیسیون صرفه‌جویی انرژی رسید اما با توجه به اینکه گواهی‌هایی از این دست پیشینه نداشت، فرایند امضای قرارداد با سرمایه‌گذار در زیر مجموعه‌های شرکت توانیر با کندی پیش رفت و نهایتا در شهریور ۱۴0۲، درخواست پذیرش گواهی صرفه‌جویی را دریافت کردیم. مهر سال گذشته در هیئت پذیرش بورس انرژی ایران موضوع مورد بررسی قرار گرفت و تایید شد. سرانجام بعد از جمع‌بندی نهایی و ابلاغ دستورالعمل اعمال گواهی صرفه‌جویی برق از سوی وزیر محترم نیرو جناب آقای مهندس علی‌آبادی، آغاز معاملات امکان‌پذیر شد و امروز در خدمت شما هستیم تا شاهد این رویداد ارزشمند باشیم. خوشبختانه با پیگیری‌های انجام شده در راستای رفع دغدغه سرمایه‌گذاران حوزه بهینه‌سازی و خریداران این ابزار مالی، این موضوع در قوانین و مقررات مورد توجه ویژه قرار گرفته که از جمله می‌توان به مصوبات شورای عالی انرژی، قانون تامین مالی زیرساخت، قانون برنامه هفتم توسعه، قانون مانع‌زدایی از صنعت برق و قوانین بودجه سنواتی اشاره کرد.
مدیر عامل بورس انرژی ایران با استناد به مواد 3 و 4 مصوبات اول آبان ماه 1402 شورای عالی انرژی کشور، تاکید کرد: وزارتخانه‌های نفت و نیرو مکلف به تحویل حامل انرژی صرفه‌جویی شده به خریداران گواهی صرفه‌جویی در بورس انرژی ایران شده‌اند. همچنین به موجب این ماده، در زمان اوج مصرف، دارنده گواهی‌های صرفه‌جویی، به میزان گواهی خریداری شده، مشمول برنامه مدیریت مصرف وزارتخانه‌های نیرو و نفت نمی‌شود. این موضوع در ماده 5 آیین‌نامه اجرایی بند الف ماده 46 قانون برنامه هفتم که طی همین ماه به تصویب هیئت محترم وزیران رسید نیز مجدداً مورد تاکید قرار گرفته است.
نقوی افزود: در هر دو مصوبه تاکید شده، دارندگان گواهی اوج در اولویت تحویل هستند و در محدودیت‌های خاموشی یا قطعی قرار نمی‌گیرند. ما این تجربه را در بازار گاز شاهد بودیم. صنایع استقبال بسیار خوبی از اوراق گواهی صرفه‌جویی گاز انجام دادند و خوشبختانه طبق اطلاعی که کسب کردیم، شرکت ملی گاز ایران به تعهدات خود پایبند بوده و در حقیقت اولین دوره تحویل برای دارندگان گواهی اوج، آغاز شده است. پس اکنون نیز از شرکت‌های توزیع و برق‌های منطقه‌ای این انتظار را داریم. در عمل به مصوبات قانونی اهتمام ویژه‌ای داشته باشند چرا که آنچه بازار را عمق می بخشد اعتماد است. باید کمک کنیم مردم منافع خود در این حوزه را ببینند. این هدف زمانی محقق می‌شود که توانیر و ساتبا به تعهدات خود عمل کنند. امیدواریم، شاهد عمق‌بخشی به این بازار باشیم و از سختگیری‌های بی‌مورد دست برداریم تا فرآیندها را تسریع کنیم.
اقتصاد صرفه‌جویی، برای منافع مردم
او با اشاره به تجربه موفق برق سبز گفت: ظرفیت‌های قانونی مذکور همانند آنچه پیش از این در معاملات برق سبز در بورس انرژی ایران تجربه شده بود، به صنایع کمک می‌کند. سال گذشته با همکاری وزارت نیرو، توانیر و ساتبا شاهد راه‌اندازی تالار برق سبز بودیم. اجازه داده شد تا نیروگاه‌های تجدیدپذیر، برق خود را برای فروش به صنایع عرضه کنند. با حمایت جدی وزارت نیرو، کسانی که برق سبز می‌خریدند در محدودیت‌های خاموشی قرار نگرفتند و حالا معاملات برق سبز مورد استقبال صنایع قرار گرفته و رشد چشم‌گیری را تجربه می‌کند. از ابتدای سال جاری تا نوزدهم آذر بالغ بر 483 میلیون کیلووات ساعت برق سبز به ارزشی بیش از دو همت معامله شد که نسبت به سال گذشته به لحاظ حجمی بیش از 300 میلیون کیلووات ساعت و به لحاظ ارزشی بیش از 1600 میلیارد تومان رشد داشته است. با همکاری وزارت نیرو، این امکان برای سرمایه‌گذاران فراهم آمد تا صرفا از طریق سرمایه‌گذاری در بورس انرژی ایران، امکان ایجاد نیروگاه‌های تجدیدپذیر را داشته باشند. بر این اساس در ماه گذشته اولین نیروگاهی که به بهره‌برداری رسید، برق خود را در بورس عرضه کرد، این یعنی اگر ما به قواعد شفافیت و بازار احترام بگذاریم، قطعا به بیشینه شدن منافع عموم مردم منجر می‌گردد.
مدیرعامل بورس انرژی ایران اذعان کرد: برق سبز به عنوان یکی از الگوهای موفق جمهوری اسلامی ایران، از سوی وزارت نیرو در اجلاس بریکس ارائه شد و اکنون ما در بین کشورهای مسلمان به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در حوزه مبادلات برق سبز به شمار می‌رو‌یم. این رسالت را بر عهده خود می‌دانیم تا در حوزه تأمین مالی برق سبز بتوانیم گام‌های مهم و موثری برداریم.
نقوی با ابراز خشنودی از برنامه اعلامی علی آبادی وزیر نیرو، در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: یکی از اولین دستوراتی که جناب آقای علی‌آبادی ابلاغ کردند، اصلاح دستورالعمل توسعه مبادلات بود که فصل جدیدی را گشوده و به مدد آن امکان مبادله خرید مصرف‌کنندگان بالای ۳۰ کیلووات در بورس فراهم شد. همچنین شفافیتی که در حوزه قراردادهای دو جانبه مورد تاکید قرار گرفته، کمک می‌کند تا اقتصاد برق کشور با کمک ابزارهای مالی در بورس انرژی بهبود یابد. در اصلاح اقتصاد صنعت برق، خوشبختانه ما این افتخار را داشتیم که با همکاری وزارت نیرو قدم‌هایی را در مسیر توسعه اقتصاد برق برداریم. علاوه بر بازار گواهی صرفه‌جویی که امروز معاملات آن را شاهد خواهیم بود، در راستای تسهیل معاملات برق با همکاری شرکت مدیریت شبکه برق و توانیر ما از 28 آذر سال جاری، معاملات جبرانی برق را راه‌اندازی خواهیم کرد تا مشکلاتی که صنایع در پیش‌بینی و تامین برق خود داشتند کاهش پیدا کرده و خرده فروشان و نیروگاه‌ها از مزایای این معاملات جدید بهره‌مند شوند.
مدیرعامل بورس انرژی ایران به ارائه برنامه‌های پیش‌روی این شرکت نیز پرداخت: امیدواریم تا پیش از پایان سال با همکاری ساتبا و توانیر بحث معاملات گواهی برق تجدیدپذیر را داشته باشیم. ظرفیت جدیدی است که به عنوان اولین کشور مسلمان و همچنین اولین کشور در غرب آسیا از این ابزار مالی استفاده کنیم. توسعه صنعت تجدیدپذیر را شتاب ببخشیم. همچنین برای سال آینده نیز توسعه مبادلات برق نیروگاه‌ها را در دستور کار خواهیم داشت. یکی از وظایف مهمی که بر دوش خودمان می‌دانیم، نقش تأمین مالی برای صنعت نیروگاهی است. اعتقادمان بر این است که هرچه صنعت برق تقویت شود، تولید نیز در کشور تقویت خواهد شد. اگر برق پایدار به صنایع برسد، قاعدتاً شاهد جهش تولید خواهیم بود و یکی از لازمه‌های رسیدن به برق پایدار، اصلاح ساختار بازار، شفافیت و توجه به سازوکارهای بورس انرژی است.
