ماجرای تحریم-۶|شکست ایده توافق کوتاه‌مدت در جذب سرمایه‌گذاری خارجی/ تصورات فانتزی از برجام ممنوع!
پیش‌تر عنوان شد که امضای یک توافق کوتاه‌مدت و بدون ضمانت با آمریکا مثل برجام، تاثیر مثبتی بر جریان صادرات نفت ایران ندارد. اما آیا یک توافق کوتاه‌مدت می‌تواند در جذب سرمایه‌گذاری خارجی به ایران کمک کند؟
طبق آمار سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، هر چند در دوره اوج اجرای برجام در یک سال بیش از ۱۰ میلیارد دلار مجوز سرمایه‌گذاری صادر شد ولی از این میزان تنها ۱.۴ میلیارد دلار آن معتبر بودند و منجر به جذب سرمایه شدند.
دلیل این اتفاق، سیگنال حاوی تهدید آمریکا به شرکت‌های خارجی در بازه زمانی اجرای برجام و ناتوانی این توافق در پوشش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی بود، به طوریکه ساختار تحریم‌ها بدون هیچ خللی باقی ماند. البته تعدادی از شرکت‌ها همانند توتال نیز برای نمایش سیاسی وارد کشور شدند و بعد از مدتی بدون هیچ سرمایه‌گذاری مشخصی از ایران رفتند.
اما ماجرا وقتی جالب می‌شود که بدانیم در دولت سیزدهم ارزش مجوز معتبر سرمایه‌گذاری خارجی معادل ۵ میلیارد دلار؛ یعنی بیش از ۳ برابر اوج اجرای برجام و بیش از دو برابر سال آخر دولت دوازدهم شده است. این موضوع نشان می‌دهد که یک سال اجرای سیاست بی‌اثرسازی تحریم‌ها نتایج بیشتری در جذب سرمایه‌گذاری خارجی نسبت به ۸ سال مذاکره با آمریکا دارد.
همچنین ارقام ناچیز مجوز معتبر سرمایه‌گذاری خارجی در دوره برجام نشان می‌دهد که تصور جذب ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی با احیای برجام تا چه حد فانتزی و غیرواقعی است.
البته در دوره کوتاه اجرای برجام، یک اتفاق مثبت در جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کشور رخ داد و آن اینکه در فضای تنفس ایجاد شده، برخی از پروژه‌های نیمه‌تمام دولت دهم که سرمایه‌گذار خارجی داشتند و دچار وقفه شده بودند، تکمیل شدند.
ولی اکنون شرایط کشور متفاوت است و کشور نیاز به شروع پروژه‌ها از صفر با جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد، در این فضا نه پروژه‌ای از قبل باقی مانده که با احیای برجام تکمیل شود و نه با توجه به تجربه قبلی خروج آمریکا از برجام، شرکت‌های خارجی همان اندک ریسک را برای سرمایه‌گذاری در ایران انجام خواهند داد.
