تحویل بی‌وقفه گاز به نیروگاه‌ها؛ از سرمای زمستان تا گرمای تابستان
وزارت نفت با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت بهینه منابع در شرایطی که زمستان ۱۴۰۳ با سرمایی زودرس و تابستان ۱۴۰۴ با گرمایی بی‌سابقه همراه بود، توانست سوخت‌رسانی مستمر به نیروگاه‌ها را بدون هیچ‌گونه وقفه‌ای حفظ کند. استمرار تحویل گاز طبیعی در روزهای اوج مصرف، نشان از آمادگی کامل صنعت گاز کشور برای مواجهه با بحران‌های فصلی و تضمین پایداری شبکه برق دارد.
به گزارش خبرنگار شانا، تأمین سوخت نیروگاه‌ها به‌ویژه در روزهای گرم تابستان، همواره از اولویت‌های حیاتی در مدیریت انرژی کشور به‌شمار می‌رود. هرگونه وقفه در این فرآیند، می‌تواند به خاموشی‌های گسترده و اختلال در تولید برق منجر شود. از همین رو دولت چهاردهم از نخستین روزهای آغاز به کار، این موضوع را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی برنامه‌های خود قرار داد.
در ابتدای استقرار دولت، موجودی مخازن سوخت مایع نیروگاه‌ها در شرایط ویژه‌ای قرار داشت و ذخایر پایین، زنگ خطر جدی را برای پایداری تأمین انرژی کشور به صدا درآورده بود. وزارت نفت، با درک حساسیت موضوع، مدیریت تأمین سبد سوخت نیروگاه‌ها شامل گاز طبیعی، نفت‌گاز و نفت‌کوره را در اولویت اول قرار داد.
رویکرد فعال وزارت نفت دولت چهاردهم در تضمین پایداری انرژی
بر اساس آمار رسمی، میانگین تحویل سوخت به نیروگاه‌ها (شامل گاز، نفت‌گاز و نفت‌کوره) از ابتدای شهریور ۱۴۰۳ تا پایان تیر ۴۰۴، به ۲۷۲ میلیون مترمکعب در روز رسید. این مقدار نسبت به مدت مشابه در پایان دولت سیزدهم، رشد قابل‌توجه ۲۱ میلیون مترمکعب در روز را نشان می‌دهد. این افزایش بیانگر رویکرد فعال و کارآمد دولت چهاردهم در تضمین پایداری تولید برق کشور است.
میانگین تحویل گاز طبیعی در این دوره برابر با ۲۰۶ میلیون مترمکعب در روز بود که نسبت به ۲۰۳ میلیون مترمکعب در روز دولت سیزدهم، رشد ۳ میلیون مترمکعب (معادل ۱.۳ درصد رشد) داشته است. این رشد، هرچند در ظاهر اندک به نظر می‌رسد، اما با توجه به وجود چالش‌های بسیار در تأمین سوخت نیروگاهی با توجه به شرایط ذخایر نیروگاهی و زمستان زودهنگام و پایدار و مصرف بالای گاز در بخش خانگی و تجاری در سال ۱۴۰۳، اهمیت بالایی دارد.
ویژگی مهم عملکرد صنعت گاز در این دوره، تداوم گازرسانی به نیروگاه‌ها حتی در روزهای اوج مصرف خانگی در زمستان ۱۴۰۳ بود. با وجود سرمای شدید و افزایش مصرف خانگی، شبکه گاز کشور توانست بدون وقفه به تأمین نیاز نیروگاه‌ها ادامه دهد. این موفقیت حاصل برنامه‌ریزی دقیق وزارت نفت و مدیریت بهینه تولید و تحویل گاز از بالادست تا پایین‌دست صنعت نفت و شرکت ملی گاز ایران بود.
افزایش تحویل گاز به نیروگاه‌ها در ۱۴۰۴
از سوی دیگر در تابستان ۱۴۰۴ نیز صنعت گاز در کنار نیروگاه‌ها ایستاد. با وجود گرمای بی‌سابقه و رشد شدید مصرف برق برای سرمایش، تأمین سوخت نیروگاه‌ها با حداکثر ظرفیت ادامه یافت. به‌طوری که رکورد مصرف روزانه گاز نیروگاه‌ها در ۱۳ مرداد با ثبت ۳۱۲ میلیون مترمکعب به‌عنوان بیشترین مقدار مصرف ثبت شد. سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران ۱۸ مرداد با اعلام اینکه نیروگاه‌ها با ظرفیت کامل گاز را تحویل می‌گیرند، از افزایش بیش از ۵ درصدی تحویل گاز به نیروگاه‌ها در سال ۱۴۰۴ خبر داد و بیان کرد: از ابتدای امسال نزدیک به یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز بیشتری به نیروگاه‌ها تحویل شده است. این موضوع نشان‌دهنده آمادگی کامل صنعت گاز برای پاسخ به نیازهای فصلی و تغییرات ناگهانی مصرف است که ازسوی دیگر به افزایش سطح ذخایر سوخت مایع نیروگاهی برای زمستان نیز کمک می‌کند.
تأمین سوخت در چنین شرایطی همانند زمستان ۱۴۰۳، نیازمند مدیریت همزمان منابع گاز و سوخت مایع ازسوی وزارت نفت بود. با کاهش ظرفیت گازرسانی در برخی روزهای اوج مصرف خانگی، سوخت مایع به‌عنوان پشتیبان اصلی وارد مدار شد. انتقال، ذخیره‌سازی و توزیع بهینه این سوخت‌ها، به نیروگاه‌ها امکان داد تا بدون وقفه به تولید برق ادامه دهند.
اقدام‌های زیربنایی در این دوره شامل بهبود ظرفیت انتقال خطوط لوله، افزایش ذخایر راهبردی سوخت مایع در نقاط کلیدی، ارتقای سیستم‌های پایش و مدیریت مصرف و استفاده از روش‌های قابل پیش‌بینی و تقاضا بود. این مجموعه اقدام‌ها، نه‌تنها به افزایش اطمینان در تأمین سوخت کمک کرد، بلکه سبب کاهش هزینه‌های ناشی از بحران‌های احتمالی نیز شد.
مقایسه آماری عملکرد دولت نشان می‌دهد رویکرد دولت چهاردهم در مدیریت سوخت نیروگاهی موفق بوده است. رشد ۲۱ میلیون مترمکعبی تحویل کل سبد سوخت و افزایش ۳ میلیون مترمکعبی تحویل گاز طبیعی، شواهدی روشن از بهبود عملکرد و کارآمدی سیاست‌ها در دوره کوتاه یک ساله با وجود چالش‌های فراوان است.
تجربه اخیر ثابت کرد که حتی در شرایط آب‌وهوایی بسیار سخت، با برنامه‌ریزی جامع، استفاده بهینه از منابع داخلی و هماهنگی نزدیک میان بخش‌های مختلف صنعت انرژی، می‌توان پایداری شبکه برق و رفاه مصرف‌کنندگان را تضمین کرد. افزون بر لزوم مدیریت مصرف و بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور، تداوم این سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری در افزایش تولید، زیرساخت‌های انتقال و ذخیره‌سازی، می‌تواند در سال‌های آینده سطح بالاتری از پایداری و امنیت انرژی را برای کشور به ارمغان آورد.