یک محاسبه سرانگشتی از آینده تاریک بنزین در ایران

گروه اقتصادی خبرگزاری فارس: با فروکش کردن شیوع کرونا در اواسط سال 1400، زمزمه‌های بازگشت ایران به باشگاه واردکنندگان بنزین مطرح شد و صادرات بنزین ایران در سال 1401 به جز یک محموله در فروvدین آن سال به طور کامل متوقف شد.

حال طبق اسناد وزارت نفت، ایران در سال جاری برای تامین نیاز داخلی خود ناچار به واردات 4 میلیارد لیتر بنزین یا ریفرمیت استاندارد پتروشیمی به ارزش 3 میلیارد دلار شده است؛ که این مبلغ معادل یک ماه درآمد نفتی ایران است.

درحالی در سال 1402، به طور میانگین روزانه 11 میلیون لیتر بنزین مازاد بر تولید پالایشگاه‌ها توسط دولت خریداری شده که با توجه به روند صعودی مصرف بنزین در خودروهای بی‌کیفیت داخلی، شکاف بین تقاضا و تولید در سال‌های آینده بیشتر خواهد شد.

روز گذشته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش جلیل سالاری از افزایش 10 میلیون لیتری میانگین مصرف بنزین در سال 1403 خبر داد که با توجه به ثابت بودن تولید، این رقم بر میزان واردات بنزین اضافه خواهد شد.

طبق برآوردها، میزان واردات بنزین در سال آینده از 3 میلیارد دلار به 6 میلیارد دلار خواهد رسید و در صورت تداوم این روند، هر سال معادل یک ماه درآمد نفتی ایران به ارزبری ناشی از واردات بنزین اضافه خواهد شد.

بدین ترتیب در سال 1413، اگر ایران همچنان معادل سال جاری نفت بفروشد، باید کل درآمد نفتی خود را صرف واردات بنزین کند.

اما نکته اینجاست که طبق گزارش صندوق توسعه ملی، برآوردها از تولید و مصرف نفت در کشور نشان می‌دهد که در سال 1412، نفت ایران در وضعیت تراز صفر قرار می‌گیرد. یعنی ایران در این سال اصلا نفتی برای صادرات نخواهد داشت که حال با آن بنزین وارد کند.

در فقدان یک «برنامه جامع» برای حل ناترازی انرژی، روابط مالی معیوب یک معادله غیربهینه را در اقتصاد کشور ایجاد کرده که در آن انرژی هدر می‌رود ولی صرف رفاه و توسعه کشور نمی‌شود. ناترازی انرژی یک مسئله پیچیده است که با راهکارهای تک خطی مانند شوک‌درمانی حل نخواهد شد.