گروه اقتصادی خبرگزاری فارس: «روسیه سهم ایران از بازار نفت چین را تصاحب کرد»، گزاره‌ای که بارها بعد از آغاز جنگ اوکراین در فوریه 2022 و چرخش نفت روسیه از بازار اروپا به چین مطرح شد و از هم‌دستی روسیه و چین و پشت کردن آنها به ایران سخن به میان آمد. اما این ادعا چقدر صحیح است؟
اخیرا اداره کل گمرک چین در گزارشی، برنده‌ها و بازنده‌ها بازار نفت این کشور در سال 2023 را معرفی کرد. طبق این گزارش، کشور مالزی با رشد 30.3 درصدی درآمد و رشد 53.7 درصدی میزان صادرات نفت به چین نسبت به سال 2022، در رتبه نخست قرار گرفته و روسیه در رتبه چهارم قرار دارد.
اما رشد صادرات نفت از مالزی به چین از این جهت مهم است که طبق گزارش اکونومیست، بسیاری از نفتکش‌های حامل نفت ایران، بار خود را به سواحل مالزی منتقل می‌کنند، جایی که کشتی‌های کوچک‌تر آنها را به شمال چین در استان شاندونگ می‌برند.
به بیان دیگر آنچه به عنوان نفت مالزی به چین صادر می‌شود، نه نفت تولیدی این کشور، بلکه محموله‌های صادراتی نفت ایران است که به دلیل شرایط تحریمی از مبدا سایر کشورها به چین صادر می‌شود.
طبق آنچه شفاف شده است، پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌ها، ایران نفت خود را به صورت غیرمستقیم از مالزی و با ناوگان تاریک به چین صادر می‌کند و از سال 2020 تاکنون توانسته در یک روند «اکیدا صعودی» میزان فروش سالانه خود را 4 برابر کرده و به یک میلیون و 235 هزار بشکه افزایش دهد.
به گفته شرکت کپلر، از 102 نفتکش فوق‌العاده بزرگی که نفت ایران را در سال 2023 حمل کرده‌اند، 42 نفتکش تازه به ناوگان ایران اضافه شده‌اند که از رشد 67 درصدی تعداد نفتکش‌های ایران حکایت دارد. طبق آمار کپلر، میزان صادرات نفت ایران به چین نیز 61 درصد رشد داشته و همه این اعداد با رشد 53.7 درصدی صادرات نفت از مالزی به چین مطابقت دارد.
روند افزایشی صادرات نفت روسیه و ایران از مالزی به چین در سال 2023 درحالی رقم خورد که از سهم آنگولا، عمان، عربستان سعودی، امارات و کویت کاسته شده است. به بیان دیگر در نظم جدید بازار نفت، پیوند چین با روسیه و ایران محکم‌تر شده و از سبد واردات نفت از کشورهای همراستا با آمریکا کاسته شده است.
