افزایش تولید بنزین چرا دچار سکته شد
خصوصی‌سازی بی‌قاعده در صنعت پالایشی باعث شد بیش از نیمی از تولید بنزین از دایره مدیریت وزارت نفت خارج شده و در سایه توقف افزایش تولید، کمبود بنزین، امسال خسارتی ۳ میلیارد دلاری به کشور وارد کند.
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس: «در سال 1420 نیمی از خودروها در ایران بدون بنزین باقی می‌مانند» اتفاقی که با روند فعلی تولید و مصرف بنزین کاملا محتمل است. طبق اسناد وزارت نفت، در سال 1402، ایران 3 میلیارد دلار بنزین وارد کرده، رقمی معادل یک ماه فروش نفت ایران؛ که البته سال به سال بیشتر خواهد شد.
اما ناترازی بنزین فقط به «مصرف» دو برابری خودروهای بی‌کیفیت ایرانی مربوط نمی‌شود و در حوزه «تولید» سوخت نیز به دلیل خصوصی‌سازی‌های بی‌قاعده، دولت با آشفتگی مدیریتی مواجه شده است.
هم‌اکنون سهام مدیریتی وزارت نفت در تولید بنزین در 10 پالایشگاه اصلی ایران فقط 43 درصد است. یعنی قدرت تصمیم‌گیری این وزارتخانه درباره تولید بنزین کمتر از 50 درصد بوده درحالیکه 100 درصد در جایگاه پاسخگویی قرار دارد.
اما اوضاع زمانی بدتر می‌شود که بدانید سهم نهاد تخصصی این وزارتخانه یعنی شرکت ملی پالایش و پخش در مدیریت سیت‌های پالایشگاه‌ها فقط توان مدیریت 25 درصد از تولید بنزین را دارد و مثلا نفوذ وزارت کار با سهم 33 درصدی از این نهاد تخصصی بیشتر است.
آخرین تجربه پالایشگاه‌سازی در ایران، یعنی ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا نشان داد که افزایش تولید روزانه 40 میلیون لیتر بنزین جز با فرماندهی وزارت نفت و شرکت تخصصی این وزارتخانه ممکن نیست و با حذف این نهاد از مدیریت پالایشگاه‌ها با خصوصی‌سازی، عملا افزایش تولید کند یا متوقف می‌شود.
در حال حاضر از بین 50 سیت مدیریتی 10 پالایشگاه، وزارت نفت 12 سیت، وزارت کار 12 سیت، وزارت دفاع 8 سیت و وزارت اقتصاد 3 سیت سهم دارد و 9 سیت نیز متعلق به سهام عدالت بوده که ورود غیرقانونی وزارت اقتصاد و آشفتگی مدیریتی ناشی از آن، تولید روزانه 11 میلیون لیتر بنزین را دچار تهدید کرده است.
طبق برآوردها، سالانه 3 میلیارد دلار به میزان نیاز کشور به واردات بنزین افزوده می‌شود. به بیان دیگر در سال 1413 ایران مجبور خواهد شد معادل کل درآمد نفتی فعلی خود را صرف واردات بنزین کند، مگر اینکه در حوزه مصرف و تولید تغییر ریل اساسی رخ دهد.
