طبق محاسبات، در سال ۱۴۰۱ همه سهم دولت از درآمد نفتی صرف وادرات کالای اساسی شد. به بیان ساده در روند تسویه فعلی پول نفت، ایران به چین نفت می‌فروشد، یوآن دریافت می‌کند، این یوآن را در شبکه‌های غیررسمی و تراستی به درهم و یورو تبدیل کرده و از کانال‌های غربی کالا وارد می‌کند.
اشاره شد که وابستگی ایران به کانال غربی واردات منجر شده که مانع‌تراشی آمریکا نوسانات قیمتی بر کالای اساسی و سفره مردم ایران ایجاد شود، پس باید مبادی واردات کالای اساسی را متنوع کرد.
از طرفی خود شبکه تراستی ایجادشده برای دور زدن تحریم و تبدیل یوآن به درهم و یورو نیز با وجود کمک به ایران، ذی‌نفعان جدی در مسیر حفظ وابستگی ایران به کانال‌های مالی غربی هستند، کانال‌هایی که به زعم کارشناسان به عمد توسط آمریکا باز باقی مانده است تا کنترل‌پذیری ایران همچنان در دستان ایالات متحده باشد.
اما نقش حضور ایران در پروژه بازسازی پالایشگاه پاراگوانا در تنوع‌سازی مبادی واردات کالای اساسی چیست؟ بازسازی این مجتمع بزرگ پالایشی در ونزوئلا، میتواند سطح صادرات نفت ایران به این کشور را از روزانه ۱۰۰ هزار بشکه به مرز یک میلیون بشکه در روز نزدیک کند و ونزوئلا را به دومین مقصد بزرگ صادرات نفت در کنار چین تبدیل کند.
طبق اعلام وزارت نفت، هم‌اکنون مدل تسویه مالی در فروش روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت به ونزوئلا بدین صورت است که ایران مابه‌ازای نفت صادر شده، فرآورده نفتی با تخفیف از ونزوئلا دریافت می‌کند و با فروش این فرآورده در بازار کارائیب یک مدل تهاتری بر مبنای صادرات سوخت و دریافت کالای اساسی در آمریکای لاتین راه‌اندازی کرده است.
اگر همزمان با حضور ایران در بازسازی پالایشگاه پاراگوانا، یک ظرفیت‌شناسی و برنامه مکمل برای تقویت تامین کالای اساسی از آمریکای لاتین تعریف شود، این پروژه میتواند ظرفیت مناسبی برای تنوع‌سازی مبادی کالای اساسی ایران ایجاد کند. از طرفی انحصار شبکه تراستی تامین کالا با درهم و یورو را نیز از بین ببرد.
در این شرایط ایران میتواند به جای انتقال و تبدیل یوآن برای واردات کالای اساسی از آن برای سرمایه‌گذاری و تامین مالی نیز استفاده کند. ضمن اینکه تولید یوآن در چین مابه‌ازای فروش نفت یک فرصت ویژه برای تامین کالای اساسی از چین را نیز فراهم می‌کند که در بحث فعلی از آن عبور می‌شود.
یادداشت از سید احسان حسینی خبرنگار نفت خبرگزاری فارس
برای اطلاع از ابعاد و سایر فرصت‌های پروژه پاراگوانا مطالعه کنید:
خبر:
بازار ۸۶۰ هزار بشکه‌ای برای نفت ایران
گزارش اول پرونده:
احیای همه ظرفیت تولید و صادرات نفت ایران بدون برجام
گزارش دوم پرونده:
راه میان‌بر برای احداث معادل سه پالایشگاه شهید سلیمانی
